3. Вялікая, з вельмі звонкім голасам малпа падсямейства шыраканосых, якая насяляе лясы Паўднёвай і Цэнтральнай Амерыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Наўпа, навпа ’малпа; жэўжык’ (драг., З нар. сл.). Да ма́лпа (у народным вымаўленні ма́ўпа) у выніку распадабнення губных; параўн. смал.навпа, павпа ’сірэна’ (Черепанова, Мифологическая лексика русского Севера. Л., 1983, 95), якое можа быць дастаткова старым і ўплываць на змену формы і семантыкі запазычанага ма́лпа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіры́чка ‘нейкая птушка’ (хойн., Мат. Гом.). Няясна; магчыма, з сі́рын ‘невялікая птушка сямейства соў’ (ТСБМ), якую Ластоўскі тлумачыць словам пуга́ч і атаясамлівае з рус.си́рин ‘баечная птушка з жаночай галавой і грудзямі’ (Ласт.), што да лац.Sīrēn(a) ад грэч.Σειρήν ‘міфічная істота, сірэна’ без пэўнай этымалогіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лепідасі́рэн
(ад гр. lepis, -idos = луска + seiren = чараўніца, сірэна)
прэснаводная рыба, якая дыхае лёгкімі і жабрамі; водзіцца ў Паўд. Амерыцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
надрыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.Незак.да надарвацца (у 1 знач.).
2.перан. Рабіць што‑н. праз меру; старацца з усіх сіл. На рабоце.. [Антон] не надрываўся, са станцыі прыходзіў рана.Ракітны.// Крычаць з усіх сіл. Ля тэлефоннага апарата надрываўся карэктар.Мехаў.// Гучаць з вялікай сілай. Над гарадком гула, надрывалася сірэна супроцьпаветранай трывогі.Лынькоў.
3.Зал.да надрываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіры́н
(гр. seiren = сірэна)
1) фантастычная птушка з тварам і грудзьмі жанчыны ў даўняй усходнеславянскай літаратуры;
2) невялікая птушка сям. соў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
завы́цьсов. завы́ть, взвыть;
дзе́сьці ~вы́ў саба́ка — где́-то завы́ла соба́ка;
~вы́ла сірэ́на — завы́ла сире́на;
з. ад бо́лю — завы́ть (взвыть) от бо́ли;
◊ во́ўкам з. — во́лком завы́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
андракефалі́зм
(ад андра- + гр. kephale = галава)
стварэнне вобразаў міфічных істот з целам звера і галавой чалавека (сфінкс, кентаўр, сірэна) у мастацтве старажытнага Егіпта, Асірыі, Індыі, Кітая і сярэдневяковай Еўропы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аўтамабі́льны рух Kráftverkehr m -s, Áutoverkehr m;
аўтамабі́льная гаспада́рка Kráftverkehrsbetrieb m -(e)s, -e;
аўтамабі́льны заво́дÁutowerk n -(e)s, -e;
аўтамабі́льная сірэ́наÁutohupe f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пы́хкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Выпускаючы пару, газ, ствараць адрывістыя гукі. Пыхкалі парай паравозы ля дэпо.Лынькоў.Трактар.. завыў, як сірэна, потым пачаў пыхкаць і страляць газам.Кулакоўскі.Неўзабаве на стале пыхкаў параю пузаты самавар.П. Ткачоў.// Час ад часу выпускаць дым (пры курэнні). Пыхкае дзед Талаш люлькаю, выпускаючы дымок за дымком.Колас.// Ствараць гукі, падобныя на пых-пых, пх-пх. Не бяжыць [Алесь], а, здаецца, коціцца, пыхкае, як вожык, стараецца не адстаць ад таварышаў...Ваданосаў.Дрыжачай рукою націскае Андрэй на бліскучы рэгулятар, напружваецца сам, як магутны паравоз, і, радасны, прыслухоўваецца.., як пыхкае пара з-пад бліскучых, гарачых поршняў цыліндра.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)