дарэ́чы
1. нареч. уме́стно; кста́ти, к ме́сту;
2. вводн. сл. кста́ти;
◊ д. ка́жучы — кста́ти сказа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лёгка нареч. легко́; (без затруднений — ещё) свобо́дно;
◊ л. сказа́ць — легко́ сказа́ть;
л. вы́круціцца — дёшево отде́латься
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
карце́ць (каму) несов., безл., разг. хоте́ться, не терпе́ться; подмыва́ть (кого); невтерпёж;
мне карці́ць сказа́ць — мне хо́чется сказа́ть; меня́ подмыва́ет сказа́ть;
мне ~це́ла сустрэ́цца з ёй — мне не терпе́лось встре́титься с ней;
яму́ ~ці́ць — ему́ невтерпёж
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кста́ти нареч., вводн. сл. дарэ́чы;
сказа́ть кста́ти сказа́ць дарэ́чы;
кста́ти, когда́ вы бу́дете здесь? дарэ́чы, калі́ вы бу́дзеце тут?
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мімахо́дам нареч.
1. мимохо́дом, попу́тно, по́ходя; прохо́дом;
2. перен. мимохо́дом, ме́жду про́чим;
сказа́ць м. — сказа́ть мимохо́дом (ме́жду про́чим)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нака́зваць несов.
1. (поручать сказать) передава́ть;
2. (давать наказ) нака́зывать, веле́ть;
3. разг. нагова́ривать, наска́зывать;
1-3 см. наказа́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нагавары́ць сов.
1. (много сказать) наговори́ть;
2. (возвести напраслину) наговори́ть, наклевета́ть;
3. наколдова́ть, наговори́ть;
◊ н. цэ́лы мех — наговори́ть с три ко́роба
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хитреца́, хитри́нка разг. хітры́нка, -кі ж., хітрава́тасць, -ці ж.;
с хитрецо́й (посмотре́ть, сказа́ть) хітрава́та (паглядзе́ць, сказа́ць);
он с хитрецо́й ён хітрава́ты (з хітры́нкай).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насме́шка насме́шка, -кі ж.; (злая) кпі́ны, род. кпі́наў ед. нет;
сказа́ть в насме́шку сказа́ць у насме́шку;
в насме́шку над кем (насмеха́ясь) насміха́ючыся з каго́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пы́пла 1 ’цяльпук, непаваротлівы, павольны ў дзеянні чалавек’ (Бяльк.), ’няўмека’ (Юрч.), пыпля ’маруда, нерашучы чалавек’ (Нас.). Меркаванні пра балтыйскае паходжанне пы́пля ’маруда’ (Байк. і Некр.) з пят. рірёіе ’penis’ (Блесэ, SB, 5, 18–19) ці з літ. pyplys ’плакса; дзіцяня’ (ад pypti ’пішчаць’, Лаўчутэ, Балтизмы, 72) патрабуюць дадатковага абгрунтавання. Нельга разглядаць асобна ад пыпліць ’дрэнна рабіць’, параўн. у запісах фальклору: А сваттюхпы пыплёхи / Пыплють, пыплють, ну ултѣють /А нам сказать ня сміють (віц.).
◎ Пы́пла 2 (пыпло) ’ціпун у птушак’ (Нас.). Да пы́пець (гл.), магчыма, збліжанае з гукаперайманнем, якое перадае адпаведны характар гукаў пры хваробе, параўн. чэш. гірай ’выдаваць голас пры хваробе ціпун (пра курэй)’; pipati ’пікаць, пішчаць’, славен. гірай ’дакранацца’, pipati ’торкаць, калупацца ў зубах’; балг. фъфля ’прышапётваць, чапляць кончыкам языка зубы пры размове’ і пад., што дае падставы бачыць у названым слове няпоўнае падваенне кораня. Гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)