ско́ўка, ‑і, ДМ скоўцы; Р мн. скован; ж.
1. Разм. Дзеянне паводле дзеясл. скаваць (у 2 знач.).
2. Тое, што і скоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наскава́ць ’нацкаваць’ (Сл. ПЗБ; бабр., Шн. 2; Пятк.), насковиць ’тс’ (ТС), наскувиць ’тс’ (Гарэц.). Да скаваць (гл.), параўн. нацкаваць ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скуць, скую, скуеш, скуе; скуём, скуяце; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і скаваць. Скуць ланцуг. □ Дарэмна каты лютуюць, — Народ ім не скарыць, Не скуць Карэю путамі. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скавы́ш ‘моцны пранізлівы вецер з завываннем’ (ТСБМ), ‘вельмі халодны пранізлівы вецер’ (З нар. сл.). Паводле Сцяцко (Афікс. наз., 77), ад скаваць (гл.) з суф. ‑ыш. Хутчэй, да скавыліць, скавытаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамаро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; зак., каго-што.
1. Даць замерзнуць наскрозь, поўнасцю замарозіць. Прамарозіць рыбу. // звычайна безас. Скаваць марозам на вялікую глыбіню. Зямлю прамарозіла на паўметра.
2. Разм. Пратрымаць на марозе, холадзе некаторы час. Прамарозіць людзей на вуліцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скаваць.
2. перан.; у знач. прым. Пазбаўлены натуральнасці, свабоды, лёгкасці. Граноўская сумысля пасадзіла Надзейку поруч з Зорыным, а толькі паміж імі не клеілася гаворка, яны абое адчувалі сябе скаванымі. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
okuć
зак. акаваць; скаваць; закаваць
okuć w kajdany — закаваць (закуць) у кайданы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
укава́ць, укую, укуеш, укуе; зак., што.
1. Разм. Абабіць металам; акаваць. Укаваць дзверы бляхай.
2. перан. Падмарозіўшы, зрабіць цвёрдым, зацягнуць лёдам; скаваць. Сена ў нас заўсёды вывозілі сярод зімы, калі маразы добра ўкуюць зямлю. Дамашэвіч. / у безас. ужыв. Раней на дварэ падмарожвала, нават зусім было ўкавала ўсю гразь і ваду. Чорны.
3. Уставіць, замацаваць што‑н. шляхам канання. Укаваць звяно ў ланцуг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
obezwładnić
зак.
1. пазбавіць свабоды дзеяння (руху); паралізаваць;
obezwładnić nieprzyjaciela вайск. скаваць праціўніка;
2. пазбавіць сіл
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
замаро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; зак., каго-што.
1. Моцна ахаладзіўшы, давесці да замярзання. Снежаньскі мароз, ступіўшы на гэтую зямлю, замарозіў не толькі жывыя стварэнні, але і гукі зямлі. Мікуліч.
2. Разм. Прымусіць азябнуць. — Прабачце мне, — вінавата сказаў Раман, папраўляючы шапку і збіраючыся ісці. — І праўда — замарозіў вас. Арабей. // Не ўберагчы ад холаду, даць азябнуць. Лыжнік замарозіў вушы.
3. перан. Спыніць жывое праяўленне чаго‑н., пазбавіць натуральнасці; скаваць. У голасе.. [начальніка] адчулася столькі афіцыйнага халадку, што яго хапіла б, каб замарозіць дзесяткі кліентаў. Лынькоў.
4. перан. Спыніць выкарыстанне або дзейнасць чаго‑н.; закансерваваць (у 2 знач.). Замарозіць сродкі. Замарозіць будаўніцтва.
5. Разм. Абязболіць які‑н. участак цела спецыяльнымі сродкамі. Замарозіць зуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)