апо́ўзіны, ‑зін; адз. няма.
Звязаныя канцамі бярозавыя ці іншыя дубцы, якія ўскладаюцца на стог для ўмацавання сена. Бацька сек апоўзіны на другі наш стог, а маці.. вязала іх. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штовячэ́рні, ‑яя, ‑яе.
Які адбываецца, бывае, праводзіцца і пад. кожны вечар. Штовячэрняя газета. □ Вечарэла, недзе ў лесе ляскаў «тамагаўк» Міхася Лынькова, які сек галлё на штовячэрні касцёр для бяседы. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задзе́ць, ‑дзену, ‑дзенеш, ‑дзене; заг. задзень; зак., каго-што.
Разм. Палажыць, засунуць куды‑н. так, што цяжка знайсці; дзець, падзець. А бацька сек, пытаў скрозь гнеў: — Куды «начаткі», гад, задзеў? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распра́ва, ‑ы, ж.
Жорсткае прымяненне сілы да каго‑н. з мэтай пакарання або прымусу. Расправу чыніць польскае начальства над тымі, хто браў панскае дабро ў маёнтках і сек панскі лес. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шапатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і шапаткі. Гірня ўзлез на разгалістую асіну, густа ўкрытую шапатлівым лісцем. Кулакоўскі. Вокны плакалі, дождж сек па шыбах з мяккім шапатлівым шумам, хмары чарнелі. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таўстары́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. З тоўстым рылам. Таўстарылая свіння. / Лаянк. Пра чалавека. О, каб яму [Данілу] ды воля, сіла! Як адплаціў бы ён за здзек Панам, іх [сялян] катам таўстарылым! Без жалю б рэзаў іх і сек. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсячы́ і падсе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.
1. што. Надсячы знізу.
П. дрэва.
2. што і чаго. Насячы дадаткова, яшчэ трохі.
П. дроў.
3. што. Тузануць за вуду ў той момант, калі рыба бярэцца на кручок.
|| незак. падсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. падсяка́нне, -я, н. і падсе́чка, -і, ДМ -чцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сякі́ла ’сякач для крэсіва’ (паўн.-віц., Нар. лекс.). Дэрыват ад сек‑, параўн. рэдкае каранёвае се́каць ’сячы? (ПСл), гл. сячы, секці з інструментальным суф. ‑іла, аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 42. Таго ж паходжання сяка́ла (сіка́ла) ’тс’, магчыма, пад уплывам краса́ла ’тс’ (гл.) або дзеяслова высяка́ць (агонь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
струп, ‑а, м.
Корка, якая зацягвае паверхню або краі раны, ранкі пры іх зажыванні. Сек .. [Макара] канчуром кабеля Сямён Агрызка. Біў не моцна, але ўсё ж рассек скуру, і цяпер на тых месцах выраслі чорныя, крывавыя струны. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасячы́ і прасе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак., што.
1. Секучы, зрабіць навылётную адтуліну ў чым-н.
П. акно.
П. палонку.
2. Прабіць, сцябаючы або ўдараючы вострым.
П. пугай скуру.
П. бот сякерай.
3. Зрабіць праход, праезд у чым-н. пры дапамозе інструментаў, прылад.
П. дарогу ў гарах.
|| незак. прасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прасяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)