лё́гачна-сардэ́чны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. лё́гачна-сардэ́чны лё́гачна-сардэ́чная лё́гачна-сардэ́чнае лё́гачна-сардэ́чныя
Р. лё́гачна-сардэ́чнага лё́гачна-сардэ́чнай
лё́гачна-сардэ́чнае
лё́гачна-сардэ́чнага лё́гачна-сардэ́чных
Д. лё́гачна-сардэ́чнаму лё́гачна-сардэ́чнай лё́гачна-сардэ́чнаму лё́гачна-сардэ́чным
В. лё́гачна-сардэ́чны (неадуш.)
лё́гачна-сардэ́чнага (адуш.)
лё́гачна-сардэ́чную лё́гачна-сардэ́чнае лё́гачна-сардэ́чныя (неадуш.)
лё́гачна-сардэ́чных (адуш.)
Т. лё́гачна-сардэ́чным лё́гачна-сардэ́чнай
лё́гачна-сардэ́чнаю
лё́гачна-сардэ́чным лё́гачна-сардэ́чнымі
М. лё́гачна-сардэ́чным лё́гачна-сардэ́чнай лё́гачна-сардэ́чным лё́гачна-сардэ́чных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сардэ́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сэрца ​1 (у 1 знач.). Сардэчная мышца. Сардэчная дзейнасць. // Звязаны з хваробамі сэрца (у 1 знач.). Сардэчная недастатковасць. □ [Ксёндз:] — У мяне быў сардэчны прыпадак... Чарнышэвіч. У гэты ж дзень у Лукер’і Назараўны здарыўся сардэчны прыступ, і яе забралі ў бальніцу. Марціновіч. // Прызначаны для лячэння хвароб сэрца (у 1 знач.). Сардэчныя сродкі.

2. Які мае адносіны да сэрца ​1 (у 2 знач.); звязаны з пачуццямі, настроем, перажываннямі чалавека. Стройная бландынка, забіўшыся ў куток, з сардэчныя болем і смуткам думала аб тым, як коратка і няпэўна шчасце на свеце. Колас. З узрушаным сардэчным трапятаннем Яго [салаўя] ўсе слухалі наўкол. Корбан. // Звязаны з сяброўскімі адносінамі, агульнымі інтарэсамі двух або некалькіх чалавек; блізкі. Сардэчныя адносіны. Сардэчная прывязанасць. □ Сардэчным другам ён [Аляксейчык] мне быў. Бялевіч.

3. Спагадлівы, добры, чулы (пра чалавека, яго характар). Казалі: — От быў чалавек — душа, Сардэчны і прынцыповы... Прануза. [Навум:] — Мае родныя — прыемныя людзі, сардэчныя. Яны любяць цябе. Мікуліч. Такі ўжо характар у хлопца — сардэчны і просты. Брыль. // Поўны спагадлівасць добразычлівасці, дабраты. Сардэчная сустрэча. □ З кійком старая да яе [жанчыны] кульгае, сардэчным словам і яе вітае. Дубоўка.

4. Які ідзе ад сэрца, шчыры. Сардэчная падзяка. □ Маладзечна, Маладзечна, Мой паклон табе сардэчны. Русак. Аднаму хацелася выказаць .. [Дзюмону] сардэчнае спачуванне, другому — даць параду. Шамякін. // Які кранае за сэрца, поўны шчырага пачуцця. Твой голас сардэчны а мілы, як струны Пявучае ліры, спакойны, задумны. Купала. Ведала [Надзя] таксама, калі заспяваць ім, лясным салдатам, сардэчную песню. Васілевіч.

5. Звязаны з каханнем; любоўны. Сардэчная драма. Сардэчныя справы. □ Нэлі пашкадавала ўжо, што па восені адкрыла Вользе свае сардэчныя тайны. Савіцкі. Мы стаялі [ўдваіх], і тугая каса Ненарокам кранула мой твар, І тады я адважыўся і расказаў Пра сардэчны, як кажуць, пажар. Панчанка.

6. Каханы, любы. [Крочак:] — Дык гэта ваш сардэчны друг?.. Прашу даць тлумачэнне: Што значыць ваша засмучэнні? Каго ж кахаеце з нас двух? Колас.

7. у знач. наз. сардэ́чны, ‑ага, м.; сардэ́чная, ‑ай, ж. Родны, мілы (пры ўпамінанні пра каго‑н. з адценнем ласкі, жалю, спачування). — Жаць трэба, жаць, сардэчныя, Жаць грамадой адзінаю. Куляшоў.

•••

Сардэчная сарочка гл. сарочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дабрата́ ж. Güte f -; Gtmütigkeit f -;

сардэ́чная дабрата́ Hrzensgüte f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

інтана́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Рытміка-меладычны лад мовы, чаргаванне павышэнняў і паніжэнняў тону голасу пры вымаўленні.

Пытальная і.

Апавядальная і.

2. Харакгар вымаўлення, які выражае пачуцці таго, хто гаворыць.

Сардэчная і.

Аратарскія інтанацыі.

3. Дакладнае па вышыні выкананне ўсіх музычных гукаў.

Фальшывая і.

|| прым. інтанацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

warmth [wɔ:mθ] n.

1. цяпло́, цеплыня́;

the warmth of the sun со́нечнае цяпло́

2. сардэ́чнасць; сардэ́чная цеплыня́;

warmth of lo ve любо́ўны запа́л

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

niewydolność

ж. недастатковасць; слабасць;

niewydolność serca мед. сардэчная недастатковасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АСЦЫ́Т

(грэч. askitēs літар. ацёчны),

намнажэнне вадкасці ў брушной поласці. Прычынамі асцыту з’яўляюцца цыроз печані, застойная сардэчная недастатковасць, трамбоз або сцісканне ствала ці галін варотнай вены, а таксама агульны ацёчны сіндром пры хваробе нырак, аліментарная дыстрафія, пашкоджанне брушыны або грудной лімфатычнай пратокі. Гл. таксама Ацёк.

т. 2, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

przyjaciółka

ж. сяброўка, прыяцелька;

przyjaciółka od serca — сардэчная сяброўка, тайка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

су́мка ж., в разн. знач. су́мка;

да́мская с. — да́мская су́мка;

палява́я с.воен. полева́я су́мка;

сардэ́чная с.анат. серде́чная су́мка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фаго́т, ‑а, М ‑гоце, м.

Драўляны духавы музычны інструмент тэнарова-басовага дыяпазону з канічным каналам і падвойнай трысцінкай. Здавалася, што ў старэнькім, неважнецкім на выгляд баяне схаваны цэлы аркестр, бо ў вагоне гучалі то разважлівы фагот, то далікатная флейта, а то сардэчная скрыпка. Васілёнак.

[Іт. fagotto.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)