со́пуха ж., обл.

1. у́стье трубы́;

2. са́жа

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сож р. Сож, род. Со́жа и Сажа́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спорынья́ бот. спарыння́, -нні́ ж., са́жа, -жы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

grime [graɪm] n. бруд; са́жа;

black with grime чо́рны ад са́жы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

carbon black

са́жа f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

медзяні́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Спец. У склад якога ўваходзіць медзь. Медзяністая сажа.

2. Падобны колерам на медзь. Медзяністы колер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гля́нцавы, ‑ая, ‑ае.

1. Пакрыты глянцам; бліскучы. Глянцавая фотапапера.

2. Які прыдае глянец, прызначаны для навядзення глянцу. Глянцавая сажа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́поть ж. са́жа, -жы ж., куро́дым, -му м., курады́м, -му м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Со́пуха ‘сажа (у пячным коміне)’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Сцяшк., Жд. 3, З нар. сл., Жыв. сл., Нар. словатв., Сл. ПЗБ, ТС, Сл. Брэс.), ‘ліпучы бруд ад лучыннага і газнічнага дыму’ (Варл.), ‘вусце печы’ (ТСБМ), ‘комін, скляпенне коміна’ (Гарэц., Касп.), ‘чалеснікі печы’ (Шатал.), со́пух ‘цёплы дух ад печы’ (Сцяшк. Сл.), ‘сажа’ (Бяльк.), ‘брудная заношаная адзежына’ (навагр., Нар. сл.), ‘чалеснікі печы’ (Нар. словатв.), сапу́ха ‘сажа’ (Сцяшк., Сержп. Прык.), ‘засланка’ (Мат. Гом.), таксама соп ‘сажа (ТС), со́па ‘тс’ (Сл. ПЗБ). З іншай суфіксацыяй сюды ж со́пат, со́пар ‘дым, сажа’ (Ласт., Нас.), со́пат ‘чалеснікі’ (ЛА, 4). Укр. со́пу́ха ‘сажа’, ‘чорная, як сажа, кашуля’, со́пух ‘чад’, рус. дыял. со́пуха ‘душнік у печы’, сопуха́ ‘сажа ў коміне або ў курной хаце’, польск. дыял. sopucha ‘прастор у хлебнай печы’, ‘сажа, чад’, ‘адтуліна коміна’, чэш. sopouch ‘комін’, ст.-чэш. sopúch, дыял. capouch, славац. sopuch, sopucha ‘тс’, славен. sópih, sopúh ‘дым, чад’. Ад *sopěti (гл. сапці) з суф. ‑uxa; гл. Праабражэнскі, 2, 357; Фасмер, 3, 720; Махэк₂, 567; ЕСУМ, 5, 355; Бязлай, 3, 290; SEK, 4, 344; Дзімітрова–Тодарава, Studia Etym. Brun., 3, 60 (< прасл. *sopuxъ, *sopuxa).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

азбала́н

(ад гр. asbolos = куродым, сажа)

мінерал, водны вокісел марганцу, кобальту і нікелю пераменнага саставу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)