дыя́ліз
(гр. dialysis = раздзяленне)
вызваленне калоідных раствораў і раствораў высокамалекулярных рэчываў ад раствораных у іх солей і іншых нізкамалекулярных рэчываў; прымяняецца ў прамысловасці, медыцыне, фізіка-хімічных і біялагічных даследаваннях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
спірто́метр
(ад спірты + -метр)
арэаметр са шкалой для вызначэння моцнасці спіртавых раствораў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АДВАРО́ТНЫ О́СМАС,
гіперфільтрацыя, метад раздзялення раствораў пад ціскам ад 3 да 8 МПа. Адбываецца ў апаратах з раздзяляльнымі паўпранікальнымі мембранамі з палімерных плёнак ці полых валокнаў, якія цалкам ці часткова затрымліваюць растворанае рэчыва і прапускаюць растваральнік (звычайна ваду). Эфектыўнасць адваротнага осмасу вызначаецца селектыўнасцю і пранікальнасцю мембраны. Выкарыстоўваецца для апраснення салёных і ачысткі сцёкавых водаў, раздзялення азеатропных сумесяў, канцэнтравання раствораў, асвятлення і ачысткі харч. прадуктаў.
т. 1, с. 99
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕЛЬ-ФІЛЬТРА́ЦЫЯ, гель-храматаграфія,
раздзяленне сумесі малекул паводле іх памеру пры дапамозе порыстых палімераў шляхам фільтрацыі на храматаграфічных калонках. У залежнасці ад памераў малекулы пранікаюць праз поры ўнутр гранул палімеру з рознай скорасцю і канцэнтруюцца ў розных слаях. Выкарыстоўваецца для вызначэння велічынь малекулярных мас, абяссольвання раствораў натыўных бялкоў, канцэнтраванні раствораў палімераў, у медыцыне — для дыягнастычнага падзелу бялкоў сывараткі крыві, пры дыягностыцы цяжарнасці, ачыстцы прэпаратаў ферментаў і інш.
т. 5, с. 146
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сілікатыза́цыя
(ад сілікаты)
увядзенне ў грунт сілікатных раствораў для надання яму трываласці, воданепранікальнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
галіме́тр
(ад гр. hals, halos = соль + -метр)
прыбор для вымярэння канцэнтрацыі раствораў кухоннай солі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
колераме́тр
(ад колер + -метр)
аптычная прылада для вызначэння колеру і канцэнтрацыі афарбаваных раствораў, эмульсій.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
венесе́кцыя
(ад лац. vena = вена + sectio = рассячэнне)
ускрыццё вены для пералівання крыві, увядзення лекавых раствораў, калі немагчыма зрабіць венепункцыю.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
электрао́смас
(ад электра + осмас)
рух вадкасцей (вады, водных раствораў) у капілярах пад уплывам прыкладзенай розніцы патэнцыялаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АСАДЖЭ́ННЕ,
выдзяленне цвёрдай фазы з газаў ці суспензій; выдзяленне аднаго ці некалькіх кампанентаў з раствораў у выглядзе асадку. Можа працякаць адвольна пад дзеяннем сілы цяжару (адстойванне), цэнтрабежнай сілы (цэнтрыфугаванне) ці сіл электрастатычнага поля. Асаджэнне з раствораў робіцца з дапамогай хім. рэакцый (комплексаўтварэння, акіслення-аднаўлення і інш.) пры дабаўленні рэагентаў. Выкарыстоўваецца ў хім. аналізе і прам-сці пры атрыманні чыстых рэчываў, ачыстцы газаў. Мае месца ў геал. працэсах утварэння платформавага чахла і асобных геахім. комплексаў (у тым ліку радовішчаў многіх карысных выкапняў; гл. таксама Асадканамнажэнне).
т. 2, с. 18
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)