rozłupać

зак. раскалоць, расшчапіць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Разбі́ць ’разбіць, разграміць’, ’раскалоць, раздзяліць на часткі’, ’растрэсці, расцерушыць’ (ТСБМ, Бяльк.), ’растрэсці, расцерушыць (пракосы, сена)’, ’разлучыць закаханых, сям’ю’, ’раскалоць бервяно, палена’ (Янк. 2), ’растрэсці’, ’размяшаць, разбоўтаць’, ’раздзяліць’, перан. ’наесці (пра жывот)’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), розбі́ць ’пабіць’, ’павялічыцца ў аб’ёме’, ’закласці, пачаць складваць, аснаваць’ (ТС). Ад раз- і біць (гл.). Сюды ж разбі́ты ’раз’езджаны’ (Сцяшк. Сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раске́піць ’расшчапіць’ (Касп.), раскяпі́ць ’раскалоць, расшчапіць’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Жд. 3, Юрч.), раскяпі́цца ’расшчапіцца’ (Касп.), раскёпка ’расшчапленне, расколванне’, сюды ж з метафарычным працягам семантычнага развіцця раскепіцца ’рассесціся’ (рагач., Наша Ніва, 2004, 16 крас.). Да ске́піць (гл.) са спрашчэннем падвойнага ‑с‑ на стыку прыстаўкі і кораня; гл. таксама скапа́ць. Параўн. рус. смал. раскепи́ть ’раскалоць (бервяно, дровы)’. Параўн. раскеп (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надкало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.

1. Раскалоць не поўнасцю. Надкалоць талерку.

2. Накалоць зверху што‑н., пракалоць верхні слой чаго‑н. Надкалоць шылам падэшву.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак.

1. чаго. Раскалоць пэўную колькасць чаго-н.

Н. дроў.

2. каго. Колючы, забіць у нейкай колькасці.

Н. свіней.

3. што. Пашкодзіць, параніць чым-н. вострым.

Н. нагу.

4. што. Пракалоць паверхню чаго-н. у многіх месцах.

Н. слівы для варэння.

5. каго-што на што. Насадзіць, нанізаць на што-н. вострае.

Н. матыля на шпільку.

6. што. Раскалоць, расшчапіць што-н. не да канца; надкалоць.

Н. палена.

|| незак. нако́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. нако́лванне, -я, н. (да 3—6 знач.) і нако́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. (да 4—6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

entzwéibrechen

*

1.

vt разбі́ць, раскало́ць

2.

vi (s) разбі́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

наразбіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

1. Разбіць, раскалоць (ударамі) вялікую колькасць чаго‑н. Наразбіваць талерак.

2. Растрэсці, раскінуць многа чаго‑н. Наразбіваць сена ў пракосах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зано́рысты ’пакручасты; дрэва, якое цяжка раскалоць’ (Сл. паўн.-зах.). Магчымыя версіі: да нораў, г. зн. дрэва «з норавам»?, да нора ’дупло’?, да *норити (гл. ныраць) ’дрэва, што было патоплена’? Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Расчахну́ць, росчахну́ць ’расхапаць; разарваць’ (ТС), русчахну́ты ’разадраць, раскалоць удоўж (два ствалы, дзве галіны)’, русчахну́тысь ’разадрацца’ (брэсц.), расчахну́цца (рошчэхну́цца) ’разбіцца’ (хойн., ГЧ). Вытворнае ад чахаць (гл.), што да гукапераймання чах, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

rozwalić

зак.

1. разваліць, разбурыць (дом);

2. раскалоць (пень)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)