крэціні́зм
(фр. crétinisme)
1) прыроджаная разумовая адсталасць і фізічная недаразвітасць, абумоўленая парушэннем функцый шчытападобнай залозы і галаўнога мозга;
2) перан. тупасць, абмежаванасць розуму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
разумо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з дзейнасцю розуму, свядомасцю. Разумовыя здольнасці. Разумовае напружанне. Разумовае развіццё. // Які патрабуе напружанай працы розуму, думкі. Разумовая праца.
2. Які існуе або ўяўляецца толькі ў думках. І разумоваму зроку слухачоў упершыню з-за шыза-ліловай заслоны стагоддзяў паўставалі вобразы, тварэнні невядомых забытых майстроў, дойлідаў. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́пасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць і стан тупога (у 4 знач.).
2. Разумовая абмежаванасць, някемлівасць. «Няхай жа пераканаюцца фрыцы ў сваёй тупасці і дурноце» — думаў цяпер Злобіч. М. Ткачоў. Суіснаваць я адмаўляюся. З хапугамі, што мруць ад скупасці, І з тым рэдактарам-забойцаю, Што рэжа добры верш ад тупасці. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эквілібры́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Жанр цыркавога мастацтва, які характарызуецца здольнасцю артыста трымаць раўнавагу пры няўстойлівым становішчы цела. Эквілібрыстыка на канаце. // перан. Надзвычайная спрытнасць, выкрутлівасць. Разумовая эквілібрыстыка. □ Прыемна адзначыць творчы рост Вялюгіна, які, адышоўшы ад дэманстрацыі чыста вонкавай паэтычнай эквілібрыстыкі, у апошні час паказаў сапраўдную глыбіню асэнсавання рэчаіснасць. «ЛіМ».
[Ад лац. aequilibris — які знаходзіцца ў раўнавазе.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́ца, -ы, ж.
1. Чалавечая дзейнасць, накіраваная на стварэнне пры дапамозе прылад вытворчасці матэрыяльных і духоўных каштоўнасцей, неабходных для жыцця людзей.
Фізічная п.
Разумовая п.
Людзі працы (працоўныя; высок.). Падзел працы.
Прылады працы.
2. Работа, занятак.
Цяжкая сялянская п.
Аплаціць за працу.
3. мн. -ы, прац. Вынік разумовай дзейнасці, твор.
Навуковая п.
Спіс друкаваных прац.
4. Тое, што і работа (у 3 знач.).
Хадзіць на працу.
|| прым. працо́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Працоўная кніжка (дакумент аб працоўным стажы).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ду́расць, ‑і, ж.
1. Разумовая абмежаванасць, тупасць. І калі што якое рабіў, то па вялікай сваёй дурасці, а не па злому намыслу. Лынькоў. І заўсёды так здараецца, што са складанага становішча выблытаешся, а па ўласнай дурасці пападзешся. Шахавец.
2. Неабдуманы, бязглузды ўчынак. «Нарвецца дзяўчына», — казалі пра .. [Аўгіню] сталыя жанкі і маладзіцы, калі гутаркі пра яе дурасці даходзілі да іх вушэй. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
upośledzenie
н.
1. абдзеленасць; абяздоленасць;
2. недаразвітасць; недаразвіццё; дэфектыўнасць;
upośledzenie umysłowe — разумовая недаразвітасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
рассу́дочный
1. разумо́вы;
рассу́дочная де́ятельность разумо́вая дзе́йнасць;
2. (отвлечённый) адця́гнены, абстра́ктны;
3. (освобождённый от чувства) разва́жны;
рассу́дочная любо́вь любо́ў без пачуцця́, разва́жная любо́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́ца
(польск. praca, ад чэш. práce)
1) дзейнасць чалавека, накіраваная на стварэнне матэрыяльных і культурных каштоўнасцей (напр. фізічная п., разумовая п.);
2) служба (напр. месца п.);
3) навуковы твор (напр. літаратуразнаўчая п., мовазнаўчая п).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
mózgowy
mózgow|y
1. мазгавы;
zwoje ~e анат. звіліны мозга;
2. разумовы;
praca ~a — разумовая праца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)