рэзюме́, нескл., н.
Кароткі выклад зместу, сутнасці артыкула, прамовы; кароткі вывад са сказанага. Рэзюме даклада. □ — Досыць, ясна, — вывеў сваё рэзюме прыстаў. Мурашка.
[Фр. résumé.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вялі́касны, ‑ая, ‑ае.
1. Важны, велічны. З балкона сваёй канцылярыі прыстаў вялікасным позіркам акідае рынак. Чорны.
2. Урачыста ўзняты, поўны велічы. Вялікасны гімн.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Віж 1 ’шпіён, чалавек, які імкнецца непрыкметна выведаць, высачыць пра другіх’ (Янк. I, Жд., 2, КТС), ст.-бел. вижь ’судовы прыстаў, судовы выканаўца, які меў абавязак дастаўляць у суд адказны бок, абвінавачаных і рабіць агляды і дазнанні’ (Гарб.), укр. віж ’камісар, судовы прыстаў (у старых судах)’, польск. widz ’сведка’, ст.-польск. widz ’віж’. Да прасл. vidjь ’той, хто бачыць’ < viděti.
Віж 2 ’глядзі’ (Нас.), рус. вижь ’вось, вось жа, глядзі’, вишь ’тс’, ст.-рус. вижь, ст.-слав. виждь, чэш. viz, макед. види ’тс’ і г. д. Прасл. vidjь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стан², -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Лагер, месца стаянкі.
Рыбацкі с.
2. -у. Войска, адзін з ваюючых бакоў.
Варожы с.
3. -а. гіст. У царскай Расіі: адміністрацыйна-паліцэйскае падраздзяленне павета.
4. -у. Саслоўе, сацыяльны слой (разм.).
Выбіраўся магістрат з вышэйшых станаў.
|| прым. станавы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).
С. прыстаў (начальнік паліцэйскага ўчастка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зажартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Пачаць жартаваць. // Сказаць жарт. Янук прыстаў ля студні, і тады Дзяўчына запыталася: — Ты чый? — Знайду вось хату, можа буду твой! — Зажартаваў. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каміса́р ’кіруючая асоба з грамадска-палітычнымі, адміністрацыйнымі функцыямі’, ’паліцэйскі, прыстаў’ (ТСБМ), камысар (Сержп. Казкі), кыміса́р (Бяльк.), ст.-бел. комисаръ, коммисаръ (пач. XVI ст.) ’ураднік са спецыяльнымі абавязкамі’ < ст.-польск. komisarz < ням. Kommisar < с.-лац. commissarius (Булыка, Запаз., 163).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кале́нка, ‑а; мн. каленкі, ‑нак; н.
Тое, што і калена (у 1, 2 знач.). Каленкі дрыжаць. Стаяць на каленках. □ Зусім прыстаў дзед Астап, падгіналіся каленкі ад доўгай дарогі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылі́плы, ‑ая, ‑ае.
Які прыліп, прыклеіўся, прыстаў да чаго‑н. [Яўхім] правёў рукой па касе, сцёр прыліплыя травінкі. Мележ. І зноў [хлопчык] аглядае мяне — прыліплую да цела цяльняшку, латаныя-пералатаныя штаны. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бурклі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які любіць бурчаць, выказваць нездаволенасць. [Хурс] прыстаў у прымы да паўпанскага фальварковага пакідзішча — да старой паненкі — худой, касцістай і бурклівай ведзьмы. Чорны. // Які вызначаецца нездаволенасцю, раздражненнем. Бурклівы голас, тон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэсцьдзеся́т, шасцідзесяці, Т шасцюдзесяццю, ліч. кольк.
Лік і лічба 60. Шэсцьдзесят памножыць на тры. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 60. Шэсцьдзесят гадоў таму назад прыстаў Талаш у прымы да Насці Балыгі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)