fállen

*

I

vi (s)

1) па́даць

auf die [zur] Érde ~ — па́даць [упа́сці] на зямлю́

einánder in die Árme ~ — кі́нуцца адзі́н аднаму́ ў абды́мкі

~ lássen* — упусці́ць, вы́пусціць; адмо́віцца (ад каго-н., чаго-н.); адвярну́цца (ад каго-н.)

die Máske ~ lássen* — скі́нуць ма́ску

2) па́даць, паніжа́цца

das Barométer fällt — баро́метр па́дае

3) па́сці, загі́нуць

er fiel als Held — ён загі́нуў геро́ем

4) па́сці, зда́цца (пра горад і г.д.); па́сці, быць скі́нутым [зве́ргнутым] (пра ўрад)

5) ісці́, выпада́ць (пра снег, дождж, расу)

6) па́даць (пра святло)

7) па́даць, выпада́ць на до́лю

die Wahl fiel auf ihn — вы́бар паў на яго́ до́лю

das fällt ihm leicht [schwer] — гэ́та дае́цца яму́ лёгка [ця́жка]

die Entschéidung ist gefállen — рашэ́нне прыня́та

8)

j-m auf die Nérven ~ — нервава́ць, раздражня́ць каго́-н.

j-m ins Wort ~ — перабіва́ць каго́-н.

díese Fárbe fällt ins Gélbe — гэ́ты ко́лер адліва́е [аддае́] жо́ўтым

j-m zur Last ~ — быць каму́-н. ця́жарам

j-m zur Ópfer ~ — стаць ахвя́рай каго́-н.

◊ die Würfel sind gefállen! — жэ́рабя кі́нута!

II

vi (s) прыпада́ць; падпада́ць

auf éinen Sónntag ~ — прыпада́ць на нядзе́лю

únter éine Bestímmung ~ — падпада́ць пад дзе́янне пастано́вы [прадпіса́ння, зага́ду]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сла́цца ​1, шлецца; незак.

Зал. да слаць ​1.

сла́цца ​2, сцялюся, сцелешся, сцелецца; незак.

1. Ляжаць на паверхні чаго‑н. Дыванамі слалася жоўтае лісце. Гурскі. І падаюць і сцелюцца сняжынкі на шляхі. Астрэйка. І тут [на сцежцы] снег быў некрануты, і сіняваты, і мякка, як крухмал, рыпеў пад нагамі, і зноў сляды чалавека слаліся акуратна і роўна. Кудравец. / Пра святло, цені і пад. З таго боку, адкуль чароўнай вясёлкай слаўся сонечны прамень, таксама пасыпаліся стрэлы. Кулакоўскі. Касыя, доўгія цені ад прысадаў слаліся на брук. Мурашка. // Прыпадаць, схіляцца (пра расліны). Зблытаная дажджамі трава нізка слалася па зямлі. Сергіевіч. А поруч з пшаніцай, па другі бок дарожкі, зялёнай коўдрачкаю авёс сцелецца. Колас.

2. Ляжаць, рассцілацца на вялікай прасторы. Пойдзеш ты ў свет і людзі Хадою адважнай, Прад табою слацца будзе Край наш неабсяжны. Купала. Лог зялёным дываном слаўся да рэчкі. Пташнікаў.

3. Расці, распасціраючы галіны, сцёблы, лісце па паверхні чаго‑н. У садзе былі ўжо і такія яблыні, што голлем слаліся амаль па самай зямлі. Сабаленка. Пушыста ўецца-сцелецца густая дзераза. А. Александровіч.

4. Паволі распаўсюджвацца па паверхні або над паверхняй чаго‑н. На школьным двары было яшчэ многа дыму, ён слаўся па здратаванай, уезджанай траве. Кулакоўскі. Шэрыя хмары над лесам сцелюцца, Вецер снягамі палі заносіць. Кірэенка. Над прасцягамі заросшай дрыгвы слаўся рэдкі туман. Краўчанка. Над жытам, над прыдарожным ракітнікам слаўся густы пыл. Грахоўскі. Прахалода найбольш адчувалася ля рэчкі. Лёгкі халадок слаўся па зямлі, пашчыпваў падэшвы, бадзёрыў. Хадановіч. / Пра вечар, змрок. Па полі ўжо слаўся густы змрок. Мележ. / Пра гукі. З узгорка несліся насустрач сонцу словы гімна, слаліся над сумнымі палявымі прасторамі, заклікалі. Галавач.

5. Лятаць, хутка бегчы, выцягнуўшыся ў імклівым руху. Ластаўкі неяк дзіўна сцелюцца каля самай зямлі. Гарбук. А за ворагам казакі Віхрам слаліся ў пагоні. Гаўрусёў.

6. Рыхтаваць, слаць сабе пасцель. Мы сцелемся ў халодных сенцах на нейкіх нізкіх скрынях. Чорны.

7. Зал. да слаць ​2.

•••

Лістам слацца — выдыгаць перад кім‑н., падлізвацца да каго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

fall​2 [fɔ:l] (fell, fallen) v.

1. па́даць, спада́ць, валі́цца;

He fell off the ladder. Ён зваліўся з драбін.

2. загі́нуць, па́сці;

The Government has fallen. Урад паў.

3. прыпада́ць, выпада́ць;

Christmas falls on Sunday this year. Божае нараджэнне прыпадае ў гэтым годзе на нядзелю.

4. надыхо́дзіць; насо́ўвацца;

Night fell quickly. Ноч надышла хутка;

fall asleep засну́ць;

fall ill захварэ́ць;

fall in love закаха́цца, палюбі́ць

fall apart [ˌfɔ:ləˈpɑ:t] phr. v. распада́цца;

Their mar riage seems to be falling apart. Іх шлюб, здаецца, распадаецца.

fall behind [ˌfɔ:lbɪˈhaɪnd] phr. v.

1. адстава́ць

2. спазня́цца, затры́млівацца;

If you fall behind with the rent you’ll be evicted. Калі вы спозніцеся з аплатай, вас выселяць.

fall down [ˌfɔ:lˈdaʊn] phr. v. па́даць;

The child fell down and hurt his knee. Дзіця павалілася і выцяла калена.

fall in [ˌfɔ:lˈɪn] phr. v. правалі́цца, абвалі́цца;

The roof fell in. Дах абваліўся.

fall out [ˌfɔ:lˈaʊt] phr. v.

1. выпада́ць;

My hair is beginning to fall out. У мяне пачынаюць выпадаць валасы.

2. свары́цца;

The two girls fell out. Гэтыя дзве дзяўчынкі пасварыліся.

3. mil. разыхо́дзіцца;

Fall out! Разысціся!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

fall

[fɔl]

1.

v.i., fell, fallen, -ing

1) па́даць; сы́пацца, асыпа́цца; апада́ць (пра лісты́)

2) па́даць (пра валасы́), апушча́цца, апуска́цца, па́даць (мара́льна)

3) гі́нуць, быць забі́тым (у бі́тве)

4) па́даць, здава́цца

The fort fell to the enemy — Форт зда́ўся во́рагу

5) упада́ць у стан

to fall asleep — засну́ць

to fall in love — закаха́цца

6) настава́ць, надыхо́дзіць, пачына́цца

when night fell — калі наста́ла ноч

7) прыпада́ць, выпада́ць

Christmas fell on Sunday this year — Сёлета Каля́ды прыпада́юць на нядзе́лю

8) зьніжа́цца

prices fall — цэ́ны па́даюць

9) дзялі́цца

The story fell into five parts — апавяда́ньне дзе́ліцца на пяць ча́стак

10) упада́ць (пра раку́)

2.

n.

1) упа́дак -ку m. (і мара́льны)

2) падзе́ньне n.

3) зьніжэ́ньне n. (цэ́наў, ці́ску)

4) пака́тасьць f., спад -у m.

5) вадаспа́д -у m.

6) во́сень f.

3.

adj.

во́сенскі

•

- fall across

- fall among

- fall apart

- fall behind

- fall due

- fall heir to

- fall in

- fall off

- fall on

- fall out

- fall short of

- fall through

- fall under

- fall upon

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

па́дать несов.

1. па́даць; (валиться) валі́цца; (откуда-л., с чего-л. — ещё) скіда́цца;

па́дать на́взничь па́даць дагары́;

забо́р па́дает плот ва́ліцца;

па́дать с ло́шади валі́цца (скіда́цца) з каня́;

2. (об осадках) ісці́; па́даць;

снег па́дает снег ідзе́ (па́дае);

3. (дохнуть — о скоте) до́хнуць, здыха́ць, падыха́ць, кале́ць, гі́нуць;

4. (выпадать) выпада́ць; выва́львацца;

во́лосы па́дают валасы́ выпада́юць;

зу́бы па́дают зу́бы выпада́юць (выва́льваюцца);

5. прям., перен. (на кого, что) па́даць; (ложиться) кла́сціся; (выпадать на чью-л. долю) выпада́ць, прыпада́ць;

тень па́дает на зе́млю цень па́дае (кладзе́цца) на зямлю́;

на него́ па́дает подозре́ние на яго́ па́дае падазрэ́нне;

все забо́ты па́дают на меня́ усе́ кло́паты кладу́цца на мяне́;

6. (ниспадать) спада́ць; (свешиваться) звіса́ць;

во́лосы её па́дали дли́нными ло́конами вдоль щёк валасы́ яе́ спада́лі (звіса́лі) до́ўгімі ку́дзерамі ўздоўж шчок;

7. (об ударении) лингв. па́даць;

ударе́ние па́дает на пе́рвый слог на́ціск па́дае на пе́ршы склад;

8. (спадать, понижаться, ослабевать) спада́ць, апада́ць; (понижаться) зніжа́цца;

температу́ра больно́го па́дает тэмперату́ра хво́рага спада́е (зніжа́ецца);

баро́метр па́дает баро́метр спада́е (зніжа́ецца);

у́ровень воды́ па́дает узро́вень вады́ спада́е (зніжа́ецца);

9. (приходить в упадок) занепада́ць, падупада́ць; (снижаться) зніжа́цца; (уменьшаться) змянша́цца;

влия́ние его́ па́дает уплы́ў яго́ зніжа́ецца (змянша́ецца);

10. (о звёздах) па́даць;

◊

а́кции па́дают а́кцыі па́даюць (зніжа́юцца);

па́дать в но́ги (к нога́м, на коле́ни) па́даць у но́гі (на кале́ні);

па́дать в о́бморок млець (тра́ціць прыто́мнасць);

па́дать ду́хом па́даць ду́хам;

па́дать от уста́лости валі́цца ад сто́мы;

па́дать с ног валі́цца з ног.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Валіцца, ляцець зверху ўніз пад уздзеяннем сілы цяжару. За платамі ў садах падалі спелыя яблыкі. Чорны. // Ісці (пра снег, град, дождж). Снег пайшоў спарней. Ён падаў ужо буйнымі сняжынкамі, кружыўся, паволі апускаючыся на дол. Арабей. // Ствараць уражанне падаючага (аб зорках). Толькі ноч пастав, — І ўзрываюцца, падаюць зоры. Танк.

2. Валіцца на зямлю, трацячы апору, раўнавагу. Дзед выпускае маю руку і старчма падае на брук... Васілевіч. Цімошка адчуў, што падае, і ўхапіўся за плот. Хомчанка. // Апускацца на што‑н., кідацца. Падаць на пасцель. Падаць на калені. □ [Мішка] цяжка падае на сані і крычыць «гані!» Брыль. // Ляцець уніз (пра птушак). Белыя птушкі ўзлятаюць над морам і строма падаюць уніз. Самуйлёнак. Відно толькі, як то ўзлятаюць, то зноў падаюць у траву птушкі, як выгінаецца, хвалюецца на полі жыта... Сачанка. // Валіцца пад напорам, пад цяжарам чаго‑н. Знадворку нехта моцна грукае ў дзверы. Праз хвіліну дзверы падаюць. Якімовіч. // Валіцца ад старасці, недагляду. Дрэвы растуць, імкнуцца да сонца, дасягаюць нябачаных памераў, старэюць, падаюць і трухлеюць. В. Вольскі.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ліцца, сцякаць зверху. Па крутых спадах імчыць ледніковы паток.., з грымотным гулам падае з абрываў у прадонні. Самуйлёнак. У ціхую ноч даходзіў сюды млынавы грукат і чутно было, як падае вада на колы. Чорны.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апускацца, звешвацца адным канцом. Пасма светлых валасоў падала на лоб, і.. [Заранік] часта адкідваў яе рукой назад. Хадкевіч. // Апускацца, звісаць (аб адзенні). Складкі спадніцы падаюць прыгожа.

5. Класціся на каго‑, што‑н., пакрываць сабою каго‑, што‑н. (пра святло, цень). Падае цень ад дрэва. □ Праз невялікае акно, што выходзіла ў сад, падала святло на падлогу. Пальчэўскі. Сонца стаяла ў зеніце, і яго прамяні падалі проста на .. непакрытыя галовы. Шамякін. // перан. Распаўсюджвацца, пашырацца на каго‑, што‑н. Лясы тулілі неспакойных людзей, на якіх падала панская няласка і паліцэйская помста. Колас. Не раз цень падазронасці падаў на Ігнатаву хату-прысценак. Кавалёў. // Апускацца на каго‑, што‑н. (пра ўдары). Удары падалі Дзям’яну проста на спіну, а ён ішоў... Пестрак.

6. Прыходзіцца на якое‑н. месца (аб націску ў слове). У адных дзеяслоўных назоўніках націск падае на другі склад ад канца слова, а ў другіх — на трэці. Юргелевіч. Суфікс ‑ок (‑ёк) ужываецца толькі тады, калі на яго падае націск. Граматыка.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Памяншацца ў сіле, аб’ёме, велічыні і пад.; рабіцца слабейшым, радзейшым. Тэмпература падае. Пульс падае. □ — Вада [у Прыпяці] падае. Падае на два сантыметры ў дзень. Ракітны. Танакаў пераводзіць машыну на зніжэнне. Хутка падае вышыня. «Маладосць». // Паказваць на паніжэнне ціску, тэмпературы і пад. Ртуць у тэрмометры падала ніжэй і ніжэй. Мікуліч.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паніжацца, змяншацца. Урадлівасць глебы падае. Цэны падаюць. □ Зіма ў той год выдалася халодная, цяжкая. Не хапала кармоў. Падалі надоі. Дадзіёмаў. // Паніжацца ў вартасці (пра цэнныя паперы, валюту і пад.). Трывогу, трывогу б’е бізнесмен, Усюды на біржах падаюць акцыі. Вітка.

9. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рабіцца слабейшым, горшым. Дысцыпліна падае. // перан. Рабіцца кепскім, псавацца (аб настроі). Настрой падае.

10. Гінуць, паміраць (аб людзях). Хоць і падаў хто — адразу сцягі-крылы За плячыма падымаліся ў жывых. Куляшоў.

11. на каго-што. Разм. Прыпадаць, прыходзіцца. Выключная большасць разводаў падае на шлюбы маладых людзей. «Маладосць».

12. перан. Разм. Бегаць, насіцца. Сабака цэлы дзень падаў па лесе.

13. перан. Разм. Вельмі старацца. Чаго ж так надта выдыгацца? За што так падаць, так старацца? Колас.

14. перан. Разм. Вельмі хацець чаго‑н., ганяцца за чым‑н. Падаць за ўборамі. □ Усе навакольныя аж падалі за гэтай зямлёй. Чорны.

15. перан.; за кім. Разм. Вельмі любіць каго‑н. Маці падае за сынам. // Заляцацца да каго‑н., кахаць каго‑н. — Напэўна гэта і ёсць тая краля, за якою так падаюць усе хатовіцкія кавалеры, — падумаў Лабановіч. Колас.

•••

Падаць духам — траціць упэўненасць, бадзёрасць; адчайвацца.

Падаць з ног — тое, што і валіцца з ног (гл. валіцца).

Падаць з рук — тое, што і валіцца з рук (гл. валіцца).

пада́ць, ‑да́м, ‑дасі́, ‑да́сць; ‑дадзі́м, ‑дасце́, ‑даду́ць; пр. пада́ў, ‑ла́, ‑ло́; зак., каго-што.

1. Даць, падносячы, аказваючы паслугу. Падаць кнігу. Падаць рэчы. □ Сямён падаў .. [Булаю] некалькі разцоў. Шыцік. // Аддаць, паднёсшы. Мікалай узяў ад мужчын грошы і падаў касіру. Пальчэўскі.

2. і з інф. Прынесці, паставіць на стол (пра ежу, пітво). Падаць абед. Падаць каву. □ Люба падала на стол снедаць. Чорны. // Паднесці як пачастунак. Трэці [салдат] — самы малады — Кажа: — Старшын[а], Сніў я: чарку падала Мне дачка твая... Танк.

3. каму. Даць як міласціну. Падаць жабраку. □ Маці зрабіла ўсё, што магла: яна падала.. [палонным] акрайчык хлеба. Брыль.

4. Даставіць на патрэбнае месца для пасадкі або пагрузкі. Падаць вагоны. □ Шафёр развярнуўся і заднім ходам падаў машыну да самых дзвярэй. Пальчэўскі.

5. і без дап. Звярнуцца куды‑н. з просьбай; прадставіць у пісьмовай форме. Падаць у суд. Падаць дакументы. □ Салаўёў падаў заяву ў завочны тэхнікум. Шахавец.

6. Разм. Штурхнуць, пасунуць што‑н. Падаць шафу ўлева. □ [Яўхім] ляніва падаў плячом дзверы ў сенцы. Мележ.

7. заг. пада́й, пада́йце або ў інф. пада́ць. Даць, аддаць, прывесці, прынесці і г. д. Падаць сюды гэтыя рэчы! □ — Дзе.. [ураднік]! — крыкнуў Янка, азіраючы вуліцу: — падайце мне яго сюды! Колас.

8. З многімі назоўнікамі ўтварае спалучэнні са значэннем таго ці іншага дзеяння ў залежнасці ад сэнсу назоўніка. Падпусціўшы.. [палякаў] на блізкую адлегласць, дзед Талаш падаў каманду. Колас. Разведчыкі пад голас птушкі падалі сігнал, але ніхто ім не адказаў. Няхай.

9. і без дап. У спартыўных гульнях з мячом, шайбай і пад. — увесці ў гульню.

10. і без дап. Сказаць, паддаваць што‑н. Падаць рэпліку. Падаць слова. Падаць думку. □ — Паспееш, — падаў Лазар і адвярнуўся да кампаніі. Гартны.

11. Паказаць, вывесці (у мастацтве, літаратуры). Просты вясковы пейзаж .. [Міхась Сяўрук] умее падаць неяк велічна, нечакана, у будзённым, звычайным выяўляе паэзію жыцця, яго хараство. Шматаў. // Расказаць, сказаць аб чым‑н. Падаць факты. □ Яркі малюнак гаспадарання польскай ваеншчыны падаў Мартын Рыль і яго дружына. Колас.

•••

Не падаць (не паказаць) віду (выгляду) — нічым не выявіць, не паказаць сваіх думак, пачуццяў, намераў і пад.

Падаць (даць) вестку — паведаміць пра сябе.

Падаць голас — а) абазвацца, выгукнуць што‑н., паказваючы на сваю прысутнасць; б) выказацца пра каго‑, што‑н.; в) прагаласаваць на выбарах за каго‑н.

Падаць прыклад — паслужыць, стаць прыкладам для іншых.

Падаць (працягнуць) руку дапамогі каму — памагчы каму‑н.

Рукой падаць — вельмі блізка, побач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)