Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ЗАСЦЕРАГА́ЛЬНІКэлектрычны,
прыстасаванне для аховы эл. праводкі, прылад, апаратаў, электрарухавікоў ад перагрэву пры кароткіх замыканнях і перагрузках. Складаецца з ізаляцыйнага корпуса (трубка або патрон) і плаўкай устаўкі (дрот або пласцінка, якія ад празмернага току плавяцца і разрываюць эл. ланцуг). Бываюць адкрытыя (устаўка размешчана звонку корпуса) і закрытыя, трубчастыя і пробкавыя (разьбовыя). У сілавых устаноўках З. замяняюцца больш дакладнымі аўтам. выключальнікамі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зато́р1, ‑у, м.
1. Скучанасць людзей, транспарту або іншых прадметаў, якія перамяшчаюцца ў адным напрамку, а таксама затрымка руху ў месцах такой скучанасці; пробка (у 2 знач.). Пранесліся савецкія бамбардзіроўшчыкі, неўзабаве ў галаве калоны пачуліся выбухі. Утварыўся затор.Гурскі.Каб рэгуліроўшчык ведаў, што там затор, «пробка», ён бы ўсе машыны пусціў у аб’езд, па другой вуліцы.Жычка.// Скопішча крыг на рацэ вясной, бярвення ў час лесасплаву і пад. Воддаль чуліся гулкія выбухі — гэта ўзрывалі заторы [лёду] ля моста і ніжэй па рацэ.Хадкевіч.Увесь лес, які ішоў з вярхоўяў ракі, трэба было прапусціць так, каб ні адно бервяно не засталося на беразе і каб не ўтваралася затораў.Чарнышэвіч.
2.перан.Разм. Затрымка ў рабоце. — Не вырас яшчэ свой лес, а таму і з будаўніцтвам заторы.Лупсякоў.
зато́р2, ‑у і ‑а, м.
Спец.
1.‑у. Сумесь, прызначаная для браджэння пры вырабе гарэлкі, піва і інш.
2.‑а. Колькасць брагі, якая пераганяецца за адзін раз для атрымання гарэлкі, а таксама гарэлка, атрыманая ў выніку такой перагонкі. Радзівон выгнаў.. аж два заторы. Прыдалася гарэлка добрая.Сачанка.— Выгналі адзін затор, я хапануў першака — і мора па калена.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпунтIм.
1.тех. шпунт;
2. (в бочке) шпунт, про́бкаж.
шпунтIIм. (скульптурный инструмент) шпунт
шпунтIIIм. (приспособление для выталкивания чего-л.) по́ршень
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зато́рI, -ру м., в разн. знач. зато́р; (скопление кого-, чего-л., задерживающее движение — ещё) про́бкаж.; (нагромождение льда во время ледохода — ещё) зажо́р;
у галаве́ кало́ны ўтвары́ўся з. — в голове́ коло́нны образова́лся зато́р (образова́лась про́бка);
узарва́ць ~ры лёду на рацэ́ — взорва́ть зато́ры (зажо́ры) льда на реке́;
з. у рабо́це — зато́р в рабо́те
зато́рII, -ру м., спец. (смесь для брожения) зато́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◊ да ко́жнай бо́чкі з. — погов. ко вся́кой бо́чке заты́чка;
з. ад пусто́й бо́чкі — погов. отставно́й козы́ бараба́нщик;
ад усі́х дзі́рак з. — погов. ко всем ды́ркам заты́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Asinus asinorum in saecula saeculorum
Асёл з аслоў на векі вечныя.
Осёл из ослов на веки вечные.
бел. І надрос, і вырас Янучок, а Янкам не стаў. Дурак дураком на векі вяком. Век пражыў, а розуму не нажыў. Вырас да неба, а дурань як трэба.
рус. Его-то голова только туловище заняла. Летами ушёл, а умом не дошёл. Глуп по самый пуп, а что выше, то пуще. Целых два чина: дурак да дурачина. Глуп как пробка/осёл/индийский петух. Глуп как пуп/пень/печка. Глуп как си вый мерин. Дурак дураком на веки веков.
фр. Bête comme un chou (Глуп как кочан капусты). Bête comme un âne/carpe/dindon/oie/pot/rhinocéros (Глуп как осёл/карп/индюк/гусь/горшок/носорог).
англ. He has a head and so has a pin (У него есть голова, у булавки ‒ тоже). Fools will be fools (Дураки останутся дураками).
нем. Dumm wie Bohnenstroh (Глуп, как бобовый стручок).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
