прапаласка́ць, ‑лашчу, ‑лошчаш, ‑лошча; зак., што.
1. Памыць, палошчучы ў вадзе; выпаласкаць. Прапаласкаць бялізну.
2. Прамыць, прадэзінфіцыраваць паласканнем (рот, горла). Віцьку далі прапаласкаць рот нейкай вадой. Паўлаў.
3. і без дап. Паласкаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Праве́рзгаць ’прамыць збольшага, абы-як’ (смарг., Шатал.). Хутчэй за ўсё, да вэдзгаць ’мазаць, пэцкаць’ (гл. вэзгацьў менш верагодны прэфіксальны дзеяслоў ад *верзгаі(ь < польск. wierzgać ’брыкацца (аб конях)’, ст.-польск. наогул аб матанні, кіданні (параўн. Брукнер, 618).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пратачы́ць, -ачу́, -о́чыш, -о́чыць; -о́чаны; зак., што.
1. Пра чарвей, насякомых, мышэй: праесці, зрабіўшы вузкія дзірачкі.
Шашаль пратачыў дошку.
2. Такарным разцом зрабіць канаўку, вузкую адтуліну ў вырабе (спец.).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра цякучую ваду: прамыць дзірку, рэчышча ў глебе.
4. Правесці які-н. час, займаючыся тачэннем чаго-н.
|| незак. прато́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).
|| наз. прато́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамыва́ць несов.
1. в разн. знач. промыва́ть;
2. (делать промоину) промыва́ть; (узкую скважину — ещё) прота́чивать;
1, 2 см. прамы́ць 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пратачы́ць 1, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што і без дап.
1. Выканаць на такарным станку. Пратачыць паз.
2. Тачыць некаторы час. Пратачыць цэлую гадзіну.
пратачы́ць 2, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.
1. Праесці, прагрызці дзіркі, хады, канаўкі ў чым‑н. (пра чарвякоў, насякомых, грызуноў). А што як пацукі за ноч прагрызуць дзірку і праточаць грошы? Лупсякоў.
2. Прамыць дзірку ў глебе (пра цякучую ваду).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
проточи́ть сов.
1. (проесть — о насекомых) пратачы́ць, мног. папрато́чваць;
2. (токарным инструментом) техн. пратачы́ць;
3. (водой) прамы́ць;
4. (некоторое время — острить) правастры́ць; (на станке) пратачы́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві; -ва́ны; зак.
1. што. Разарваўшы, зрабіць адтуліну, дзірку ў чым-н.
П. панчоху.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пра ваду: моцным напорам прамыць адтуліну ў чым-н., разбурыць перашкоду.
Прарвала плаціну.
3. што. Прабіцца праз што-н., зламаўшы супраціўленне.
П. варожую блакаду.
4. што. Зрабіць радзейшым, вырваўшы частку раслін.
П. буракі.
5. безас., каго (што). Аб раптоўным пераходзе ад бяздзеяння ці спакойнага стану да якога-н. інтэнсіўнага дзеяння (разм.).
Ён доўга маўчаў, але тут і яго прарвала.
|| незак. прарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прары́ў, -ы́ву, м. (да 2 і 3 знач.).
|| прым. прарыўны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак.
1. што. Разадраць, утварыўшы дзірку. Сухі корань прарваў шынель і прайшоў навылёт. Чорны.
2. безас. што. Моцным напорам прамыць дзірку ў чым‑н., разбурыць перашкоду (пра ваду). Цяпер не хапае толькі, каб прарвала плаціну, і тады паляціць усё ўніз. Броўка. // без дап. Лопнуць (аб нарыве). Нарыў прарвала.
3. што. Зламаць супраціўленне, прабіцца, прайсці праз што‑н. Прарваць фронт. Прарваць блакаду. □ Брыгада прарвала варожую абарону, глыбока ўклінілася ў размяшчэнне немцаў. Мележ.
4. што. Зрабіць радзейшым, вырваўшы частку раслін. Прарваць цукровыя буракі.
5. што. Парушыць (цішыню, маўчанне і пад.). Раптам у бакавым калідоры цішыню прарваў прарэзлівы мужчынскі крык. Новікаў.
6. безас. каго і без дап. Разм. Аб раптоўным пераходзе ад бяздзеяння ці спакойнага стану да якога‑н. інтэнсіўнага дзеяння. Нарэшце краўца прарвала: падскочыў з услончыка, насунуў аблавушку і.. рынуўся да дзвярэй. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)