рэакцыя,

дзеянне; палітыка супраціўлення грамадскаму прагрэсу.

т. 13, с. 534

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

рэакцыяне́р, ‑а, м.

Прыхільнік палітычнай рэакцыі, вораг сацыяльнага і культурнага прагрэсу. Рэакцыянеры [у Іспаніі] лютавалі. Яны любымі сродкамі хацелі ўнесці разлад у лагеры рэспубліканцаў. Кухараў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абскуранты́зм, ‑у, м.

Кніжн. Варожае стаўленне да асветніцтва і культурнага прагрэсу, уласцівае рэакцыйным класам; цемрашальства. Міцкевіч выступаў супраць абаронцаў абскурантызму — варшаўскай псеўдакласічнай літаратуры. Лойка.

[Ад лац. obscurans, obscurantis— які зацямняе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

stimulus [ˈstɪmjʊləs] n.(pl. stimuli) (to/for)

1. сты́мул, пабуджа́льная прычы́на;

a stimulus to progress сты́мул прагрэ́су

2. physiol. сты́мул, раздражня́льнік

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

рэакцыяне́р

(фр. reactionnaire)

прыхільнік або ўдзельнік палітычнай рэакцыі, вораг сацыяльнага і культурнага прагрэсу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прагрэсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які паступова ўзрастае. Прагрэсіўная аплата працы.

2. Які імкнецца да прагрэсу, перадавы ў палітычных, сацыяльна-эканамічных адносінах. Гаварыць пачаў Анры Люсан, рэдактар прагрэсіўнай газеты. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагрэсі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. Паступова ўзмацняцца, павялічвацца. Хвароба прагрэсіруе.

2. Удасканальвацца, ісці па шляху прагрэсу. Каліноўскі разумеў, што грамадскае жыццё не стаіць на адным месцы, яно развіваецца, прагрэсіруе. Лушчыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здзяйсня́льнік, ‑а, м.

Той, хто здзяйсняе што‑н. Зноў душу бударажыць загадка: як сярод гэтага шуму, бруду, бездарожжа скрозь па будаўнічай пляцоўцы знаходзяцца такія ініцыятары, умельцы, вынаходнікі — здзяйсняльнікі тэхнічнага прагрэсу. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рухаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Машына, якая пераўтварае які-н. від энергіі ў механічную работу.

Р. унутранага згарання.

Рэактыўны р.

2. перан., чаго. Пра сілу, якая пабуджае да чаго-н., садзейнічае росту, развіццю ў якой-н. галіне (высок.).

Навука — магутны р. прагрэсу.

|| памянш. рухавічо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

патэ́нцыя, ‑і, ж.

Магчымасці, здольнасці, якія скрыты і могуць выявіцца пры пэўных умовах. Вось тут і ўзнікае важнейшая праблема гістарычнага прагрэсу, праблема патэнцый грамадскага і гуманістычнага развіцця чалавецтва і патэнцый чалавечага духу. Адамовіч.

[Ад лац. potentia — сіла.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)