Абля́к ’дробная плотка’ (Крыв.). Абляк (антрапонім). Параўн. рус.обляк ’тоўстае дзіця’, польск.oblak ’кавалак дрэва, калода, кругляк’. Тады ўсе гэтыя словы паходзяць ад. прасл.obьlъ, гл. Бірыла БА, 2, 15.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
roach
I[roʊtʃ]
n.
скаро́т ад cockroach пруса́к -а́, тарака́н -а́m.
II[roʊtʃ]
n.
пло́ткаf.
III[roʊtʃ]
n., Sl.
недаку́рак цыгарэ́ты з марыхуа́най
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АЗЁРНА-РАЧНЫ́Я РЫ́БЫ,
віды рыб, аднолькава характэрныя для іхтыяфауны азёраў і рэк. Пашыраны па ўсіх мацерыках, акрамя Антарктыды. На Беларусі 24 віды: акунь звычайны, аўсянка, бычок-падкаменшчык (гл.Падкаменшчыкі), верхаводка, вугор еўрапейскі, гарчак, гусцяра, джгір звычайны, жэрах, колюшкі (2 віды), карась, лешч, лінь, мянтуз, плотка, пячкур, сом звычайны, судак, уюн, краснапёрка, шчупак, шчыпоўка, язь. Большасць маюць прамысл. значэнне.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Бу́блік ’маленькі абаранак, абаранак’ (Бяльк., Нас., Сцяшк. МГ, Гарэц., Інстр. I). Рус.бу́блик, укр.бу́блик. Да слав. асновы *bǫbъl‑, што ў серб.-харв.бубу̀љица ’пузыр’, чэш.boubel ’бурбалка’, польск.bąbel і г. д. Гл. Фасмер, 1, 226. Сюды адносіцца і бу́бліца ’буйная плотка’ (Крыв.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіне́ц ‘рыба сямейства карпавых’ (ТСБМ, Жыв. св.), ‘адзін з відаў ляшча’ (Жыв. св., Дэмб. 2, ТС). Назва ад “прыкметна сіняватага колеру” (Дэмб., 2, 551). Аналагічна рус.сине́ц, укр.сине́ць, польск.siniec, серб.-харв.sinjac ‘тс’, дыял.синъ́ц ‘плотка’. Каламіец (Рыбы, 27) рэканструюе прасл.*sinьcь ад *sinь, гл. сіні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ЗІМАВА́ЛЬНАЯ Я́МА,
месца масавай зімоўкі рыб у рэках і азёрах. У стаячых вадаёмах З.я. найчасцей размяшчаюцца насупраць або ніжэй вусцяў рэк і ручаёў, што ўпадаюць у вадаёмы, у месцах выхаду падводных крыніц; у праточных — рыбы зімуюць на глыбокіх месцах з павольным цячэннем. На Беларусі ахоўваюцца 215 З.я., збор у якіх найбольш уласцівы рыбам сям. карпавых (лешч, гусцяра, плотка і інш.). У вызначаных З.я. штогод з 1 кастр. да 15 крас. забараняецца рыбная лоўля.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
нечака́ны, ‑ая, ‑ае.
Такі, якога не чакалі; непрадбачаны. Нечаканая вестка. □ Нечаканых гасцей было чацвёра: трое палякаў у вайсковай форме, а чацвёрты Мікіта Цэлех, узяты за панятога.Колас.Мільгалі твары ў масках і без масак, у самых нечаканых мудрагелістых касцюмах.Лобан.// Які ўзнік вельмі хутка; раптоўны. Насцярожанае маўчанне ночы парушылася раптам нечаканым раскатам грому.Васілевіч./узнач.наз.нечака́нае, ‑ага, н.Раптам сталася нечаканае, — плотка даволі ўжо высока над вадой сарвалася з кручка...Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бліца1 ’плотка’ (З нар. сл.). Памяншальнае ад вобла (гл.) або ўтварэнне ад *obьl‑ пры дапамозе суфікса ‑іца.
Во́бліца2 ’частка рукі ад далоні да локця’ (Шатал.). Відавочна, вытворнае ад *обьлъ ’круглы’, г. зн. знешняя круглявая частка рукі ад далоні да локця. Параўн. славен.oblica ’знешні круглы бок аполка’, серб.-харв.òblica ’нешта акругленае’, польск.oblica ’папярочная дошка ў плоце, да якой прыбіваюць жэрдкі’, рус.о́бливана ’круглы бок апошняй у бервяне дошкі, аполка; сам аполак’.
2. Тое, чым прынаджваюць птушак, рыб, жывёл. Пад паплаўком, у тым таямнічым падводным царстве, куды патанула прынада, прачнулася ўжо далікатная прыгажуня плотка.Брыль.Цяпер зайцы ў лясах гуляюць, Іх упалюеш без прынады.Колас.// Тое, што прыцягвае, прываблівае. Высокі ясень — прынада для птушак, і яны ляцяць з-за канала, з лясных і балотных гушчынь.Пестрак.[Гунава:] — Я гатовы паручыцца галавой, што праз гадзіну .. [салдаты] будуць тут. Х-хэ! Дымок над страхой — нядрэнная прынада.Самуйлёнак.Каханне — лёгкая прынада Для сэрцаў чуткіх, маладых.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)