ву́сны I, -наў ед. нет уста́;

◊ з ~наў у в. — из уст в уста́;

ва́шымі б ~намі ды мёд піць — погов. ва́шими бы уста́ми да мёд пить

ву́сны II у́стный; слове́сный;

~ная наро́дная тво́рчасць — у́стное наро́дное тво́рчество

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сёрбаць несов.

1. в разн. знач. хлеба́ть;

с. капу́сту — хлеба́ть щи;

с. чай — хлеба́ть чай;

2. (пить небольшими глотками время от времени) прихлёбывать;

гаво́рачы, ён уве́сь час ~баў малако́ — разгова́ривая, он всё вре́мя прихлёбывал молоко́;

3. отхлёбывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мёд мёд, род. мёду м.;

◊

ва́шими бы уста́ми да мёд пить погов. ва́шымі б ву́снамі ды мёд піць;

ло́жка дёгтя в бо́чке мёда лы́жка дзёгцю ў бо́чцы мёду;

здесь ему́ не мёд тут яму́ не мёд.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Піць 1, пэ́тэ, пы́ты ’глытаць вадкасць’, ’выпіваць спіртныя напіткі’ (ТСБМ, Яруш., Шат., Сл. ПЗБ, ТС), сюды ж пітво́, піццё, піцье ’напітак’ (Касп., ТС), пі́цё ’выпіўка’, піццё ’пойла’ (Сл. ПЗБ), піток, піце́ц ’аматар выпіць’, піткі́ ’які прыемна піць’ (ТСБМ, Янк. 3., Мік., Гарэц.); піць ’склёўваць зерне ў каласах (пра птушак)’ (ТС), ’кляваць проса з мяцёлкі’ (Юрч. СНЛ). Укр. пи́ти, рус. пить, польск. pić, н.-луж. piś, в.-луж. pić, чэш. píti, славац. piť, славен. píti, серб.-харв. пи̏ти ’піць’, макед. пие ’тс’, ’курыць тытунь’, балг. пия ’тс’. Прасл. piti < і.-е. *pïH‑tēi̯ > pī ці *péi̯H‑tēi > pōi̯ > *pojiti > паіць: ст.-грэч. πῑνω ’п’ю’, лесбійск. πώνω, заг. лад. πῖθι, лац. bibo < *pibō ’п’ю’, алб. pi ’тс’, ірл. ibim, ст.-інд. píbati ’(ён) п’е’, pītás ’выпіты’, pítiṣ ’піццё’, ст.-прус. poi​eti ’піце!’, літ. puota ’выпіўка’, лат. pōtus ’выпіты; п’яны’ (Міклашыч, 246; Траўтман, 228; Фрэнкель, Balt. Spr., 37; Бязлай, 3, 44). Значэнне ’выціскаць сок з зярнят, вішань і пад. (пра птушак)’ — другасная беларуска-польская ізасема, гл. Цыхун, Бел.-польск. ізал., 147–148.

Піць 2 ’нос’ (пін., Сл. Брэс.). Скарочаная форма ад пі́паць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паця́гваць несов.

1. безл. (о запахе, ветре) потя́гивать;

2. потя́гивать, тяну́ть, дёргать;

3. покрыва́ть;

п. кажу́х сукно́м — покрыва́ть кожу́х сукно́м;

4. разг. (пить медленно, с перерывами) потя́гивать;

5. (курить) потя́гивать;

1-5 см. пацягну́ць 3, 5, 7, 9, 10

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дуть несов.

1. дзьму́ць; (к ду́нуть) дзьму́хаць;

ду́ет безл. дзьме;

2. (выдувать из стекла) выдзіма́ць;

3. (пить) прост. жлу́кціць;

4. (быстро бежать, мчаться) прост. пе́рці, смалі́ць;

◊

и в ус не ду́ет і не шмана́е, і ў вус не дзьме;

дуть гу́бы надзіма́ць гу́бы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Aut Caesar, aut nihil

Альбо Цэзар, альбо нішто.

Или Цезарь, или ничто.

бел. Альбо повен двор, альбо корань вон. Альбо грай, альбо грошы аддай.

рус. Либо пан, либо пропал. Либо рыбу съесть, либо на мель сесть. Или грудь в крестах, или голова в кустах. Либо дупель влёт, либо стрелка в лоб. Либо мёд пить, либо биту быть. Либо зайца поймать, либо в тенета попасть.

фр. César ou rien (Цезарь или ничто).

англ. Neck or nothing (Всё или ничего).

нем. Alles oder nichts (Всё или ничего).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

хлеста́ть несов.

1. (бить) хваста́ць; (стегать) сцёбаць, сцяба́ць; (ладонью) пля́скаць, ля́скаць;

2. (о волнах, струях) хваста́ць; (бить) біць; (плескать) плёскаць; (о ветре, дожде) хваста́ць;

3. (литься) лі́цца; (бить струёй) біць, свіста́ць;

кровь хле́щет из ра́ны кроў лье́цца (б’е, сві́шча) з ра́ны;

4. (пить) прост., фам. жлу́кціць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Grave tormentum fames

Голад ‒ цяжкая мука.

Голод ‒ тяжёлая мука.

бел. Голад астрэй мечы. Голад лжэць і крадзець. Голад не дзядзіна, з’ясі і крадзенае. Няма горшай балесці, як хочацца есці.

рус. Голод ‒ сварливая кума: грызёт, пока не доймёт. Голод ‒ не сосед: пить-есть просит. Голод ‒ не сосед: от него не уйдёшь. Голод ‒ не угар: от него не переможешься. Брюхо болит, на краюху глядит. Пригонит нужда к поганой луже. Голодный откусил бы и от камня.

фр. Les affres de la faim (Муки голода).

англ. Hunger breaks stone walls (Голод пробивает каменные стены).

нем. Der Hunger ist niemandes Freund (Голод никому не друг).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Galeatum sero duelli poenitet

Узброенаму/са шлемам на галаве позна шкадаваць аб вайне.

Вооружённому/со шлемом на голове поздно сожалеть о войне.

бел. Калі з роду баравік, то лезь, браце, у кошык. Не даўшы слова ‒ крапіся, а даўшы ‒ дзяржыся. Калі ўлез у дугу, не кажы: не магу.

рус. Назвался груздем, полезай в кузов. Взялся за гуж, не говори, что не дюж.

фр. Quand le vin est tiré il faut le boire (Когда вино налито, его надо пить).

англ. In for a penny, in for a pound (Как ввязался за пени, иди и за фунт).

нем. Wenn schon, denn schon (Делать так делать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)