Verbum

Ке́рхаць ₁ ’хваравіта пакашліваць, перхаць’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.

Ке́рхаць ₂ ’пра малое дзіця, якое плача, голас падае, есці хоча’ (КЭС, лаг.). Магчыма, кантамінацыя кіркаць (гл.) і перхаць (гл.).

◎ Пе́рхаўка ’шалушэнне (скуры)’ (глыб., ЛА, 3; Сл. ПЗБ). З Ίιерх, перхавы (параўн. польск. pjerch ’перхаць на галаве’, каш. рёгх ’лішай’, рус. разам, перх ’тс’). Да перхаць! (гл.).

◎ По́сусць ’перхаць’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Гл. паесць, пошасць.

◎ Пэ́рхаль ’мядовая раса’ (астрав., ЛА, 1), пэрхель ’падзь’ (астрав., Сл. ПЗБ). Відаць, звязана з перхаць ’кашляць’ (карэліц., Жыв. НС), што ўзыходзіць да імітатыўнага Трухай, гл. пырхаць, пу́рхаць, перхаць і пад., параўн. польск. pierzch ’луска, пыл’.

◎ По́ршы мн. л. ’парша’ (Шат.; лях., Сл. ПЗБ), ’парша, шалуды’ (Байк. і Некр.), vперхаць’ (Юрч. СНЛ), сюды ж пархаты ’што мае паршу: вашывы, які чэшацца’, рус. дыял. перх ’перхаць’, польск. parchu каш. pjerx, н.-луж. parch ’кароста’, славен. дыял. pfh, параўн. таксама лац. porgō / porrigö ’струп, перхаць’. Першаснае значэнне ’тое, што сыплецца’, прадстаўленае ў роднасных порскаць / пырскаць ’кідаць, сыпаць, цярушыць’ (Мяркулава, Этимология–1970, 153. 154, 170). Вытворнае ад прасл. *рых‑ > *рьгх‑ > *pors‑, гл. перхаць.

◎ Пе́рса ’перхаць’ (петрык., Шатал.). З пёрка (гл. псірхі© аформлепае пад уплывам перса ’пілаванне’ (ПСл), гл. пярса. Гл. таксама перець/. Параўн. рус. перша ’перхаць’, а таксама лаг. parsiu̯s ’шматкі, камякі попелу, снегу’, perstai ’ісці дробнымі сняжынкамі’ < і.-е. parsa ’пыл’ (Траўтман, 207).

Пла́ўшы мн. л. ’перхаць’ (воран., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. plaušà ’тс’ (Грынавяцкене, тамсама).

◎ Пёрх ’пазыў на кашаль’, ’перхата’ (Нас.). Аддзеяслоўны назоўнік, аснова якога — гукаперайманне, да перхаць^ (гл.).

◎ Пірхе́кала (пірхекьла) ’той, хто часта кашляе, прастуджваецца’ (міёр., З нар. сл.). Да перхаць? (гл.).