шпанго́ўт, ‑а, М ‑ўце, м.

Спец. Папярочны крывы брус у корпусе карабля ці самалёта, які забяспечвае трываласць бартоў і днішча.

[Гал. spanthout ад spant — бэлька і hout — дрэва.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

transversal

[trænsˈvɜ:rsəl]

1.

adj.

папярэ́чны, папяро́чны

2.

n.

папярэ́чная (лі́нія)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Папяро́чка 1 ’брус, жэрдка, планка і пад., замацаваныя ўпоперак чаго-н. або паміж чым-н.’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Тарнацкі, Studia), поперэчка ’тс’ (Шушк.), поперэ́чка ’вага ў студні з жураўлём’ (ДАБМ, 809). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад папяро́чны < папярок (гл.).

Папяро́чка 2 ’папярочны загон’ (Сл. ПЗБ), поперэ́чка ’папярочнае ўзворванне’ (Выг.), папярэ́чняк ’папярочны загон’ (Сл. ПЗБ), поперэчня́к, попяро́чніца ’тс’ (Выг.). Суфіксальныя дэрываты ад папярочны < папярок (гл.). Аналагічныя дэрываты ў інш. славянскіх мовах. Выгонная (Лекс. Палесся, 54 і наст.) адзначае ўсх.-палес.-паўдн.-слав. ізалексу (попярочніца — славен. poprečnica ’папярочная баразна’) і зах.-палес.-польск. (вармінскую) (поперэчняк — popršyčnak ’папярочны загон з краю поля’).

Папяро́чка 3 ’вельмі шырокая саматканая спадніца ў палоскі, якія ляжаць упоперак’ (ДАБМ, 934). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад папяро́чны (гл. папярок).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рэ́я, ‑і, ж.

Рухомы папярочны круглы брус на мачце, які служыць для прывязвання да яго паруса на парусным судне і для падачы сігналаў, устаноўкі антэн на судне з механічным рухавіком.

[Ад гал. raa.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тра́верз

(фр. traverse, ад лац. transversus = папярочны)

напрамак, перпендыкулярны курсу судна, самалёта.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГРАВІТАЦЫ́ЙНАЯ ПЛАЦІ́НА,

бетонная або каменная плаціна, устойлівасць якой супраць зруху пад дзеяннем вады, ільду, хваль, наносаў і інш. абумоўлена пераважна ўласнай сілай цяжару. Звычайна мае трохвугольны або трапецападобны папярочны профіль. Бываюць глухія (праз іх не прадугледжаны пропуск вады) і вадаскідныя, у т. л. вадазліўныя (гл. Вадаскід). Найб. пашыраны вадазліўныя гравітацыйныя плаціны, папярочны профіль якіх мае плаўны абрыс паверхні, па якой зліваецца вада. Найвышэйшая гравітацыйная плаціна (284 м) — Гранд-Дыксанс (Швейцарыя). На Беларусі гравітацыйныя плаціны звычайна вадаскідныя; глухія будуюцца з грунтавых матэрыялаў.

Г.Г.Круглоў.

т. 5, с. 383

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

падо́ўжны, ‑ая, ‑ае.

Які праходзіць у кірунку даўжыні або размешчаны па даўжыні чаго‑н.; проціл. папярочны. Падоўжны разрэз. □ Падоўжная сцяна з трыма вокнамі стаяла на поўдзень. Чорны.

•••

Падоўжная піла гл. піла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гардэро́бная, ‑ай, ж.

Тое, што і гардэроб (у 2 знач.). Узышоўшы на другі паверх, наведвальнікі траплялі ў папярочны шырокі калідор, дзе размяшчалася гардэробная, і ўжо адсюль адчынялі дзверы ў аддзелы. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прафілява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак. і незак., што.

Спец.

1. Надаць (надаваць) правільны папярочны профіль (дарозе, дарожнаму палатну).

2. Надаць (надаваць) адпаведную форму дэталі з паласавога металу шляхам апрацоўкі на спецыяльнай машыне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прафілява́ць

(фр. profiler)

1) надаваць правільны папярочны профіль дарожнаму палатну;

2) надаваць адпаведную форму дэталі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)