гідраізаба́ты

(ад гідра- + ізабаты)

ізалініі глыбінь люстэрка падземных водаў ад зямной паверхні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гідраізагі́псы

(ад гідра- + ізагіпсы)

ізалініі адзнак люстэрка падземных водаў адносна ўмоўнай нулявой паверхні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каналіза́цыя

(ад лац. canalis = труба)

1) сістэма падземных трубаправодаў для выдалення нечыстот (напр. гарадская к.);

2) размеркаванне электрычнай энергіі паміж асобнымі спажыўцамі;

кабельная к. — сістэма падземных кабельных ліній сувязі (тэлефон, тэлеграф і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каналіза́цыя

(фр. canalisation, ад лац. canalis = труба)

сістэма труб, падземных каналаў для выдалення нечыстот (напр. гарадская к.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

амфіка́рпія амфікарпі́я

(ад амфі- + гр. karpos = плод)

утварэнне на адной расліне надземных і падземных пладоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

што́льня, ‑і; Р мн. ‑лень; ж.

Спец. Гарызантальная або нахіленая падземная горная выпрацоўка, якая мае непасрэдны выхад на паверхню зямлі і прызначана для абслугоўвання падземных работ. Вентыляцыйная штольня. □ І скарб свой са штолень глыбокіх падаў Салігорск на-гара. Машара. // Падземнае збудаванне спецыяльнага прызначэння. Штольні для метро.

[Ад ням. Stollen.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геамагнітафо́н

(ад геа- + магнітафон)

геафон, які ўзмацняе і рэгіструе цяжкаўлоўныя гукавыя хвалі ў падземных горных вырабатках.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГІДРАГЕАХІ́МІЯ

(ад гідра... + геахімія),

раздзел гідрагеалогіі, які вывучае хім. састаў гідрасферы і геахім. працэсы ў ёй. Выяўляе заканамернасці фарміравання хім. саставу падземных вод і міграцыю ў іх хім. элементаў.

Грунтуецца на ўяўленнях аб структуры прыродных вод, пашырэнні хім. элементаў у зямной кары і горных пародах, фактарах міграцыі, назапашвання і рассейвання розных хім. элементаў і іх ізатопаў у прыродных водах, саставе газаў у падземных водах і інш. Асновы гідрагеахіміі распрацаваў У.І.Вярнадскі. Як галіна гідрагеалогіі аформілася ў 1940-я г. З 1950-х г. развіваецца яе раздзел — радыегідрагеахімія, якая вывучае міграцыю радыеактыўных элементаў у падземных водах.

На Беларусі даследаванні ў галіне гідрагеахіміі вядуцца ў Ін-це геал. навук Нац. АН і інш.

т. 5, с. 223

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гідрагеало́гія

(ад гідра- + геалогія)

навука аб падземных водах, іх паходжанні, руху, фізічных уласцівасцях, хімічным саставе, заканамернасцях распаўсюджання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АБКЛА́ДКА падземнага збудавання,

канструкцыя для замацавання падземных вырабатак і ўтварэння ўнутранай паверхні падземных збудаванняў. Форма і памеры абкладкі залежаць ад прызначэння збудавання: для метрапалітэна, вадавода, тунэля, падземнай ГЭС і інш. Бывае апорная (разлічана на ўздзеянне нагрузкі) і абліцовачная (для аховы горных парод ад разбурэння); з маналітнага бетону або жалезабетону, зборнага жалезабетону, металу, таксама і камбінаваная, з абліцоўкай дэкар. матэрыяламі.

Уніфікаваная зборная жалезабетонная абкладка тунэляў метрапалітэна: а — з блокаў кругавога абрысу; б — з прамавугольных блокаў.

т. 1, с. 24

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)