гэ́тулькі разг.
1. нареч. сто́лько;
вам не́льга г. чыта́ць — вам нельзя́ сто́лько чита́ть;
2. мест. указ. сто́лько;
г. людзе́й сышло́ся, як ніко́лі! — сто́лько люде́й сошло́сь, как никогда́!;
г. напіса́ць! — сто́лько написа́ть!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адно́сна
1. нареч. относи́тельно;
до́след прайшо́ў а. ўда́ла — о́пыт прошёл относи́тельно уда́чно;
2. в знач. предлога с род. относи́тельно;
а. гэ́тага яшчэ́ не́льга нічо́га сказа́ць — относи́тельно э́того ещё нельзя́ ничего́ сказа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Qui tangit picem, contaminabitur
Хто дакранаецца да смалы, пэцкаецца.
Кто касается смолы, марается.
бел. Каля вады намочышся/каля мукі запылішся. Каля вады стаяць ‒ сухому не быць.
рус. Близ смолы ходишь ‒ обчернишься, близ огня ‒ обожжёшься. Грязью играть ‒ только руки марать. По саже хоть гладь, хоть бей ‒ всё будешь чёрен от ней.
фр. On ne saurait manier du beurre qu’on ne s’en graisse les doigts (Нельзя сбить масло, не испачкав пальцев).
англ. You cannot touch pitch without being defiled (Нельзя дотронуться до мазута и не замараться).
нем. Wer Pech angreift, besudelt sich (Кто трогает смолу, пачкает себя).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГАЛА́Н Яраслаў Аляксандравіч
(27.7.1902, г. Дынаў, цяпер Польшча — 24.10.1949),
украінскі пісьменнік, публіцыст. Вучыўся ў Венскім (1923—26), скончыў Кракаўскі (1928) ун-т. Удзельнічаў у рэв. падп. рабоце. Адзін з арганізатараў антыфаш. кангрэса па абароне культуры (Львоў, 1936). Першы твор — п’еса «Дон Кіхот з Этэнгайма» (1927). Аўтар п’ес «Груз» (1929), «Вераніка» (1930), «Каханне на досвітку» (нап. 1949), сатыр. камедыі «99%» (1930—31), трагедыі «Пад залатым арлом» (1947), апавяданняў і аповесцей, публіцыстычных артыкулаў, у якіх адлюстраваў складаныя, супярэчлівыя падзеі даваен. і пасляваен. зах.-ўкр. рэчаіснасці. Майстар сатыр. нарысаў, памфлетаў і фельетонаў (зб-кі «Фронт у эфіры», 1943; «Іх абліччы», 1948; «Перад тварам фактаў», 1949). Трагічна загінуў. Дзярж. прэмія СССР 1952. На бел. мову асобныя творы Галана перакладаў Г.Сапрыка.
Тв.:
Твори. Т. 1—4. Київ, 1977—80;
Бел. пер. — З крыжам ці з нажом: Памфлеты. Мн., 1954;
Рус. Пер. — Избранное. М., 1985;
Об этом нельзя забывать: Рассказы, очерки, памфлеты, пьесы. Киев, 1987.
Літ.:
Вартанов Г.И. Ярослав Галан: Очерк жизни и творчества. Львов, 1985;
Ткачев П.И. Вечный бой. Мн., 1970.
т. 4, с. 450
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
по́ходя нареч., разг.
1. (на ходу, торопливо) на хаду́;
заку́сывать по́ходя заку́сваць на хаду́;
2. (попутно) заадно́, за адны́м захо́дам; (мимоходом) мімахо́дам, мімахо́дзь, між і́ншым;
нельзя́ реша́ть вопро́сы по́ходя не́льга выраша́ць пыта́нні мімахо́дам (мімахо́дзь).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маўча́ць несов.
1. в разн. знач. молча́ть; (хранить полное молчание — ещё) безмо́лвствовать;
2. (умышленно не говорить) ума́лчивать;
аб гэ́тым не́льга м. — об э́том нельзя́ ума́лчивать;
пра гэ́та гісто́рыя маўчы́ць — об э́том исто́рия ума́лчивает
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ubi leonis pellis deficit, vulpinam induendam esse
Дзе няма шкуры льва, там варта надзяваць шкуру лісы.
Где нет шкуры льва, там следует надевать шкуру лисицы.
бел. Дзе сілаю не возьмеш, трэба розумам надтачыць. Дзе не пераскочу, там падлезу. На панскі розум ёсць мужыцкая хітрасць. Не сілаю трэба браць, а уменнем.
рус. Где силой взять нельзя, там надо полукавить. Нельзя перескочить ‒ так можно подлезть. Ловят волка не гонкою, а уловкою.
фр. Ce que lion ne peut le renard le fait (Что не может лев, сделает лиса).
англ. A wise man will hit at the edge of his wit (Мудрый человек бьёт остриём ума).
нем. Kraft allein tut’s nicht (Одна сила ничего не сделает).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
дабі́цца сов. (достигнуть цели или результатов) доби́ться; (да чаго) проби́ться (к чему);
д. свайго́ — доби́ться своего́;
не́льга д. да прыла́ўка — нельзя́ доби́ться (проби́ться) к прила́вку;
◊ не д. то́лку — не доби́ться то́лку;
не д. сло́ва — не доби́ться сло́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Molliter vivit
Добра жывецца.
Хорошо живётся.
бел. Як у Бога за пазухай. Як не трэба лепей.
рус. Как сыр в масле катается. Как нельзя лучше.
фр. Être comme un coq en pâte (Быть как петуху в тесте).
англ. To live in clover (Жить в клевере).
нем. Wie die Made im Speck leben (Жить как червяк в сале). Wie Gott in Frankreich leben (Жить как Бог во Франции).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Aethiopem lavare
Мыць эфіопа.
Мыть эфиопа.
бел. Чорнага сабаля не вымые ні мыла, ні вада. Крывое дрэва не выпрастаеш.
рус. Чёрного кобеля не отмоешь добела. Хоть трижды подой ‒ всё тот же удой.
фр. A laver la tête d’un âne on perd sa lessive (Напрасно Тратят воду, моя голову ослу).
англ. You cannot wash a charcoal white (Нельзя уголёк отмыть добела).
нем. Es hilft kein Bad dem Raben (Ворону не поможет баня).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)