мы́сленне і мышле́нне, ‑я, н.

1. Працэс адлюстравання аб’ектыўнай рэчаіснасці ва ўяўленнях, паняццях, суджэннях і г. д.; здольнасць мысліць, разважаць. Абстрактнае мысленне. Мастацкае мысленне. Навуковае мысленне.

2. Дзеянне паводле дзеясл. мысліць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затлумі́цца, -умлю́ся, -у́мішся, -у́міцца; зак. (разм.).

Страціць здольнасць ясна мысліць, разважаць.

Галава затлумілася.

|| незак. затлу́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. затлумле́нне, -я, н. і затлу́м, -у, м. З. галавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уду́млівы, -ая, -ае.

1. Схільны глыбока мысліць, унікаць у сэнс чаго-н.

У. пісьменнік.

Удумліва (прысл.) аналізаваць.

2. Які выяўляе такую здольнасць.

Удумлівыя вочы.

|| наз. уду́млівасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інтэле́кт

(лац. intellectus)

здольнасць чалавека мысліць, разважаць, узровень разумовага развіцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мыслі́цель, ‑я, м.

Чалавек, здольны творча мысліць, глыбока пранікаць у сутнасць з’яў; мудрэц, філосаф.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мыслі́цельны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мыслення; звязаны са здольнасцю мысліць. Мысліцельныя здольнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мы́слить несов.

1. (сопоставлять мысли, делать выводы) мы́сліць; (рассуждать) разважа́ць;

мы́слить о́бразами мы́сліць во́бразамі;

мы́слить логи́чески мы́сліць (разважа́ць) лагі́чна;

2. (представлять) уяўля́ць;

как вы мы́слите себе́ э́то? як вы ўяўля́еце сабе́ гэ́та?;

3. (думать) ду́маць;

об э́том я и не мы́слю аб гэ́тым я і не ду́маю;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

іншаду́мец, ‑мца, м.

Той, хто думае, мысліць інакш, чым хто‑н., мае іншыя погляды, перакананні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іншаду́мец, -мца, мн. -мцы, -мцаў, м.

Той, хто думае, мысліць інакш, чым хто-н., мае іншыя погляды, перакананні.

|| ж. іншаду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак (разм.).

|| прым. іншаду́мскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыялекты́чны філас. dialéktisch;

мы́сліць дыялекты́чна dialéktisch dénken*;

дыялекты́чны ме́тад dialéktische Methóde

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)