дагма́тык

(гр. dogmatikos = дагматычны)

чалавек, які мысліць догмамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

затлумі́цца, -умлю́ся, -у́мішся, -у́міцца; зак. (разм.).

Страціць здольнасць ясна мысліць, разважаць.

Галава затлумілася.

|| незак. затлу́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. затлумле́нне, -я, н. і затлу́м, -у, м. З. галавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уду́млівы, -ая, -ае.

1. Схільны глыбока мысліць, унікаць у сэнс чаго-н.

У. пісьменнік.

Удумліва (прысл.) аналізаваць.

2. Які выяўляе такую здольнасць.

Удумлівыя вочы.

|| наз. уду́млівасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мыслі́цель, ‑я, м.

Чалавек, здольны творча мысліць, глыбока пранікаць у сутнасць з’яў; мудрэц, філосаф.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мыслі́цельны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мыслення; звязаны са здольнасцю мысліць. Мысліцельныя здольнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мы́слить несов.

1. (сопоставлять мысли, делать выводы) мы́сліць; (рассуждать) разважа́ць;

мы́слить о́бразами мы́сліць во́бразамі;

мы́слить логи́чески мы́сліць (разважа́ць) лагі́чна;

2. (представлять) уяўля́ць;

как вы мы́слите себе́ э́то? як вы ўяўля́еце сабе́ гэ́та?;

3. (думать) ду́маць;

об э́том я и не мы́слю аб гэ́тым я і не ду́маю;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

іншаду́мец, ‑мца, м.

Той, хто думае, мысліць інакш, чым хто‑н., мае іншыя погляды, перакананні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэле́кт

(лац. intellectus)

здольнасць чалавека мысліць, разважаць, узровень разумовага развіцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

іншаду́мец, -мца, мн. -мцы, -мцаў, м.

Той, хто думае, мысліць інакш, чым хто-н., мае іншыя погляды, перакананні.

|| ж. іншаду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак (разм.).

|| прым. іншаду́мскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыялекты́чны філас dialéktisch;

мы́сліць дыялекты́чна dialéktisch dénken*;

дыялекты́чны ме́тад dialéktische Methóde

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)