моўная канструкцыя, якая замяняе ўласную або агульную назву прадмета.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АКАЗІЯНАЛІ́ЗМ,
моўная з’ява, якая не адпавядае агульнапрынятаму ўжыванню; ствараецца як выразны сродак у пэўным кантэксце і не замацоўваецца як моўная норма. Аказіяналізм — звычайна словы («вершаправод», «ночапіс», «шалёнагубая»), але магчыма выкарыстанне асобных формаў у якасці новых слоў («соў», «савя» замест літ. «сава», «статуй» — «статуя») і словазлучэнняў («мяцеляцца спіцы», «навальніцы ракет»). Найчасцей утвараюцца пісьменнікамі, таму інакш наз. аўтарскімі, індывідуальна-стыліст. неалагізмамі. Набываюць значэнне паэт.тропаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мадэ́льж. Modéll n -(e)s, -e;
дзе́йная мадэ́ль Funktiónsmodell n;
мо́ўная мадэ́льлінгв. Spréchmodell n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
археты́п
(гр. archetypon)
1) самы старажытны рукапіс твора, з якога зроблены наступныя копіі;
2) рэканструяваная або засведчаная моўная форма, зыходная для пазнейшых форм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВАКО́ДЭР
(англ. vocoder),
сістэма тэлефоннай сувязі, у якой моўная інфармацыя перадаецца кадзіраванымі сігналамі. На перадавальным баку з дапамогай аналізатараў гуку моўныя сігналы пераўтвараюцца ў кадзіраваныя, на прыёмным — сінтэзатар узнаўляе з іх моўныя сігналы. Павялічвае прапускную здольнасць ліній сувязі ў 10—13 разоў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
неабаро́ка
(ад неа- + барока)
у моўная назва кірунку ў архітэктуры 2-й пал. 19 — пач. 20 ст, які пераймаў формы, элементы кампазіцыі будынкаў стылю барока.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Малодуха ’маладзіца’ (пруж., Сл. ПЗБ). Да маладу́ха ’маладзіца’, ’маладая на вяселлі’, драг.молоду́ха ’тс’, укр.молоду́ха ’маладая на вяселлі’, рус.молоду́ха ’маладзіца’, ’маладая жонка’, ’дзяўчына’, ’нявеста’, ’нявестка’, ст.-рус.молодушка ’маладая замужняя жанчына’; польск.młoducha, чэш.mladucha ’маладзіца’, ’нявеста’, славац.mladucha ’маладая перад вяселлем і ў час яго’. Прасл.molduxa, цэнтрам арэалу пашырэння якога з’яўляецца бел.моўная тэрыторыя. Да малады́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тэрыто́рыя
(лац. territorium, ад terra — зямля)
1) прастора зямлі з пэўнымі межамі (напр. т. раёна, т. горада);
2) вобласць пашырэння, распаўсюджання якіх-н. з’яў (напр.моўная т.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрыто́рыя
(лац. territorium, ад terra = зямля)
1) зямельная прастора з пэўнымі межамі (напр. т. раёна, т. горада);
2) вобласць распаўсюджання якіх-н. з’яў (напр.моўная т.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Baltic
[ˈbɔltɪk]1.
adj.
1) балты́йскі
Baltic Sea — Балты́йскае мо́ра
the Baltic coast — Балты́йскае ўзьбярэ́жжа
2) ба́лцкі
Baltic languages (tribes) — ба́лцкія мо́вы (плямёны)
2.
n.
ба́лцкая мо́ўная гру́па
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)