біясферало́гія

(ад біясфера + -логія)

навука пра ўзнікненне, эвалюцыю, структуру і механізмы функцыянавання біясферы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біяэнерге́тыка

(ад бія- + энергетыка)

навука, якая вывучае механізмы пераўтварэння энергіі ў працэсах жыццядзейнасці арганізмаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

слабасі́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Недастаткова моцны фізічна, слабы. Слабасільны чалавек. Слабасільны конь. □ Магутны род даў слабасільных патомкаў. Васілёнак.

2. Які мае невялікую магутнасць (пра машыны, механізмы). Слабасільны катэр,

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэлета́йп, ‑а, м.

Літарадрукавальны тэлеграфны апарат з клавіятурай, як у друкарскай машынцы, для перадачы тэксту на адлегласць. Запрацавалі механізмы ўнутры машыны, і праз некалькі мінут пачуўся выразны пошчак тэлетайпа: адказ ёсць. «Маладосць».

[Ад грэч. tēle — далёка і англ. type — друкаваць на машынцы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістафізіяло́гія

(ад гіста- + фізіялогія)

раздзел гісталогіі, які вывучае механізмы функцый тканак і іх комплексаў у жывёльным арганізме.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

запра́віць, -ра́ўлю, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак., што.

1. Уставіць, усунуць у што-н.

З. штаны ў боты.

2. Падрыхтаваць да работы, ужывання, карыстання (пра механізмы, прыборы).

З. бак бензінам.

З. газавую лямпу.

3. Пакласці ў што-н. прыправу.

З. грыбы смятанай.

|| незак. запраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. запра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

|| прым. запра́вачны, -ая, -ае (паводле 2 знач.).

Заправачная станцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шматсі́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае вялікую магутнасць (пра рухавікі, механізмы, маторы); мнагасільны. Шматсільны матор. / у вобразным ужыв. Яна [вясна] вядзе з вясёлыя ракатаннем На ладныя калгасныя двары Ва ўласнасць рук гаспадароў старанных Рабочых рук шматсільныя дары. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасі́

(фр. châssis)

1) асноўная частка аўтамабіля і іншых машын, на якой умацаваны рухавік, механізмы, кузаў;

2) узлётна-пасадачнае ўстройства самалёта (верталёта).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

канструява́ць, ‑руюю, ‑руюеш, ‑руюе; незак., што.

1. Ствараць план, канструкцыю чаго‑н.; распрацоўваць канструкцыю і збіраць, вырабляць механізмы, машыны і інш. Канструяваць аўтамабілі. Канструяваць фізічныя прыборы. Канструяваць радыёпрыёмнік.

2. Кніжн. Ствараць у пэўным саставе. Канструяваць прэзідыум міжнароднага кангрэса.

[Ад лац. construere — будаваць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нату́га, ‑і, ДМ ‑тузе, ж.

Празмернае напружанне сіл. Конь з натугай вырываў ногі з чорнай твані. Лобан. Бурмакоў націснуў плячом, чырванеючы ад натугі. Накрыўка раптам адскочыла, адкрываючы выхад. Шыцік. / Пра машыны, механізмы. Зазвінеў матор ад вялікай натугі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)