макрамэ́
(ар. makrame = тасьма, карункі, махры)
вырабы, створаныя ў тэхніцы вузялковага ручнога пляцення; від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Мараха́ніць ’траціць час дарма’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, узыходзіць да рус. морх ’махры’, ’аборкі на рукавах сукенкі’ > ’рабіць махры, аборкі’ > ’займацца непатрэбнай справай’ > ’марнаваць час’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Beháng
m -(e)s, Behänge фіра́нка, засло́на; (мале́нькі) насце́нны дыва́н; махры́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
frędzla
frędzl|a
ж. часцей мн.~e — махры, фрэнзлі, брэнзлі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Кі́ціцы ’кутасы, махры, катахі’ (ТС). Гл. кіціца, кіта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрэ́пач ‘мера льну, роўная 2–4 жменям’ (карэліц., пін., Сл. ПЗБ; івац., Нар. сл.; пін., лун., Шатал.; Мат. Гом.), ‘жменя (пасма) ільну’ (каліна, Сл. ПЗБ; Шатал.), страпа́ч ‘тс’ (івац., Жыв. сл.), стрэпка́ч ‘трапкач’, мн. л. ‘махры’ (ТС), стрэ́пкі ‘ніткі, пакінутыя на канцы палатна пры датыканні’ (ТС), ‘ніткі, якія адрэзаны пасля ткання палатна’ (Мат. Гом.), стры́пач ‘2–3 жмені льну (Уладз.), ‘валокны льну пасля апрацоўкі на церніцы; жменя валокнаў для апрацоўкі трапаннем’ (пін., Ск. нар. мовы; Сл. Брэс.), стря́пка ‘вузенькі ручнік для рук’ (кам., ЖНС), стра́пнэк ‘зрэбнае палатно нізкага гатунку’ (Сл. Брэс.), страпа́ць ‘ачысціць трапаннем’ (Нас.). Укр. страпа́ча ‘кудлаты хмызняк’, стряпкі́ ‘махры, лахмоцце’, польск. strzęp ‘акравак, абрывак’, strzępki ‘махры на тканіне’, чэш. střapec ‘махры; кітка’, славац. strapec ‘махры; гронка (вінаграду)’. Паводле Борыся (584), ад прасл. дыял. *(s)trępiti ‘торгаць, рабіць махры’, варыянта з насавым да прасл. *trepati (гл. трапаць); параўн. трапкач; гл. яшчэ Варбат, Этимология–1985, 24–27; ЕСУМ, 5, 433.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Марха́ткі ’завязь (напр., у агурках)’ (паст., Сл. ПЗБ). У выніку перастаноўкі зычных хр > рх з махротка < махры́ (гл.). Параўн. таксама рус. морх, морхи ’бахрама, акраўкі тканіны, зношанае адзенне, лахманы’ і бел. мархотка ’махры’ (Яруш., Нас., Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прэ́нзлі ’дрыжыкі’ (Жд.). З польск. frędzle ’махры’; гл. фрэнзлі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кры́зкі ’махры’ (Жд. 3). Магчыма, ад грызні да грызці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кі́шчыць ’чапляць махры, кутасы’ (Сл. паўн.-зах.). Да кіс ці © (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)