расхля́банасць, ‑і, ж.
Разм.
1. Уласцівасць і стан расхлябанага. Расхлябанасць хады.
2. Адсутнасць дысцыпліны, неарганізаванасць, распушчанасць. Ленінскі камсамол выступіў у паход супраць расхлябанасці, нядбайнасці. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усесаю́зны, ‑ая, ‑ае.
Агульны для ўсяго Савецкага Саюза, які мае значэнне для ўсіх народаў СССР. Усесаюзны Ленінскі Камуністычны Саюз Моладзі. Данбас — усесаюзная качагарка. Усесаюзны рэкорд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клік, ‑у, м.
1. Выс. Кліч, вокліч. Знішчыць мост, вось ён, клік баявы. Колас. Хай гучыць у будаўнічых кліках Неўміручы, Ленінскі запал! Лявонны.
2. Крык некаторых дзікіх птушак. Лебядзіныя клікі. Клікі дзікіх гусей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
светапо́гляд, ‑у, М ‑дзе, м.
Сістэма поглядаў на жыццё, прыроду і грамадства. Марксісцка-ленінскі светапогляд. Матэрыялістычны светапогляд. Рэвалюцыйны светапогляд. Пралетарскі светапогляд. □ У пачатку 30‑х гадоў выразна акрэсліліся погляды Чорнага на жыццё і мастацтва, склаўся яго светапогляд. Луфераў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прызы́ў, ‑зыву, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прызываць — прызваць (у 2, 3 знач.).
2. зб. Людзі, адначасова прызваныя ў армію. Прызыў мінулага года.
•••
Ленінскі прызыў — масавае ўступленне працоўных у рады Камуністычнай партыі ў 1924 г., якое з’явілася водгукам на смерць У.І. Леніна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
всесою́зный усесаю́зны;
Всесою́зный Ле́нинский Коммунисти́ческий Сою́з Молодёжи уст. Усесаю́зны Ле́нінскі Камуністы́чны Саю́з Мо́ладзі;
Всесою́зный Центра́льный Сове́т Профессиона́льных Сою́зов уст. Усесаю́зны Цэнтра́льны Саве́т Прафесіяна́льных Саю́заў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
молодёжь мо́ладзь, -дзі ж., мн. нет;
Всесою́зный Ле́нинский Коммунисти́ческий Сою́з Молодёжи ист. Усесаю́зны Ле́нінскі Камуністы́чны Саю́з Мо́ладзі;
уча́щаяся молодёжь навучэ́нская (вучнёўская, шко́льная) мо́ладзь, мо́ладзь навуча́льных устано́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стара́нны, ‑ая, ‑ае.
Які адносіцца да работы, справы са стараннем; дбайны, руплівы. Старанны вучань. □ Адразу ж пацяплеў блакіт: Хвалю Вясны ўпартасць і людзей старанных, Якія будзяць раніцай зямлю І славяць мір у песнях палымяных. Калачынскі. У школьным гуртку юных тэхнікаў Андрэй быў самы старанны, ніхто не мог зрабіць такой мадэлі, як ён. Чарнышэвіч. // Які выражае стараннасць, сведчыць аб ёй. Старанная падрыхтоўка. □ На кавалку бляхі нечай стараннай рукой .. былі выпісаны акуратныя словы: «Калгас «Ленінскі шлях». Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
немата́, ‑ы, ДМ ‑маце, ж.
1. Адсутнасць дару мовы.
2. перан. Нямая цішыня. Амярцвелае поле рассцілалася белым абрусам аднастайнай роўнядзі, а лес цёмна-сіняю сцяною выступаў у нерухлівай постаці і тупой немаце. Колас. Шыба раптам .. неяк трывожна закалацілася і.. як быццам парушыла немату вячэрняга спакою. Васілевіч. Мне ясным сонцам лёс наканаваны — Не ведаць змрочных лёхаў нематы. Барадулін.
3. перан. Бяспраўе, прыгнечанасць. З векавой нематы і адсталасці, Узнімаючы ленінскі сцяг, Мы прыйшлі да заможнае сталасці, Да вялікага сэнсу жыцця. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзе́йны, ‑ая, ‑ае.
Такі, на якога можна спадзявацца. Надзейная варта. Надзейны памочнік. Надзейны саюзнік. □ [Жан:] — Надзейным людзям даручана здабываць друкарскае абсталяванне. Новікаў. Надзейнаю зменай мы станем у строй Пад ленінскі сцяг наш барвовы. Гілевіч. // Трывалы, моцны. Надзейныя рыштаванні. □ Шнур быў доўгі, метраў са сто, і надзейны, у тры шпагаціны. Брыль. // Які забяспечвае дасягненне мэты, пэўны. Надзейны сродак. □ [Дырэктар:] — [Лясы] былі надзейным прытулкам для.. [партызан] і непераадольнай перашкодай для ворага. В. Вольскі. [Клямт] стаў шукаць больш надзейнага месца. Мележ. // перан. Які забяспечвае поспех. Сяргею здалося, што ён знайшоў надзейны ключ да сэрца старой. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)