гну́сны і гню́сны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які выклікае агіду; брыдкі, гадкі. Гнусная лаянка. Гнусны ўчынак. // Подлы, здольны тварыць гадасці (пра чалавека). Легенда народа стварыла Іуду,.. Як гнусную постаць прадажнага бруду. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сабіздра́л ’хто легкадумны’, савіздра́л ’хвалько’ (шальч., Сл. ПЗБ). З польск. Sowizdrzał; першапачаткова Sownoćiardłek, пераклад ням. Eulenspiegel, імя народнага жартаўніка і веселуна, персанажа рамана Ш. Дэ Кастэра “Легенда пра Уленшпігеля і Ламе Гудзака” (Брукнер, 508).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

экспліка́цыя, ‑і, ж.

1. Прадстаўленне чаго‑н. у яўным выглядзе.

2. Спец. Тлумачэнне ўмоўных абазначэнняў на планах, картах; легенда.

3. Спец. Рэжысёрскі план спектакля, оперы, балета і пад. з яго ўказаннямі па пастаноўцы і афармленню.

[Лац. explicatio — вытлумачэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Mär

f -, -en

1) чу́тка, пагало́ска

2) пада́нне, леге́нда, са́га

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

legend

[ˈledʒənd]

n.

1) леге́нда f., наро́днае пада́ньне

2) на́дпіс; умо́ўныя знакі́ або́ тлумачэ́ньні (да ка́рты, пля́на)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

экспліка́цыя

(лац. explicatio = тлумачэнне)

1) тлумачэнне ўмоўных абазначэнняў на планах, картах; легенда;

2) кароткае пісьмовае суправаджэнне экспазіцыі музея або выстаўкі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

інтэлектуа́л, ‑а, м.

Пра чалавека з высока развітым інтэлектам, а таксама пра чалавека разумовай працы. [Каладкевіч] — чалавек-легенда, інтэлектуал, важак, асоба ў самым высокім сэнсе гэтага слова. Мехаў. Нідзе ва ўсім.. горадзе так не ішлі кнігі і часопісы, як у гэтым інстытуце. «У нас — інтэлектуалы», — з гордасцю сказаў прарэктар. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспліка́цыя

(лац. explicatio = тлумачэнне)

1) тлумачэнне ўмоўных абазначэнняў на планах, картах; легенда;

2) кароткае пісьмовае суправаджэнне экспазіцыі музея або выстаўкі;

3) рэжысёрскі план спектакля, оперы, балета і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ságe

f -, -n

1) пада́нне, леге́нда, са́га

wie die ~ erzählt — зго́дна з пада́ннем

2) чу́тка, пагало́ска

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

преда́ние​II (легенда) пада́нне, -ння ср.;

по преда́нию паво́дле пада́ння;

◊

свежо́ преда́ние, а ве́рится с трудо́м было́ няда́ўна, а паве́рыць ця́жка; мно́га чу́ецца, ды ма́ла ве́рыцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)