гной, гно́ю, М гнаі, м.

1. Перапрэлая сумесь памёту і подсцілу свойскай жывёлы, якая ўжыв. для ўгнаення глебы.

Конскі г.

Вывесці г. з хлява.

2. Вадкасць жоўтага або шэрага колеру з непрыемным пахам як прадукт гніення, запалення тканак жывога арганізма.

|| прым. гнаявы́, -а́я, -о́е і гно́йны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

stadnina

ж.

1. конскі завод;

2. табун

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Pfrdeapfel

m -s, -äpfel разм. ко́нскі гной; pl ко́нскія я́блыкі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

horsetail

[ˈhɔrsteɪl]

n.

1) ко́нскі хвост

2) Bot. хвошч хвашчу́ m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Свірэ́піца ‘свірэпа; пустазелле’ (Кіс., Гарэц., Мядзв., Шн. 3). Рус. свире́пица, укр. свирі́пиця ‘тс’, ст.-рус. сверѣпица ‘дзікі гарох’, ст.-слав. свѣрѣпица ‘пустазелле’. Прасл. *sverěpica. Дэмінутыў ад *sverěp‑ (гл. свірэпа) з суф. ‑ic(a) (Мяркулава, Очерки, 75 і наст.). Параўн. ст.-бел. свирепийконскі’ і конскі шчавель ‘неядомае шчаўе’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

kasztanowiec

м. бат. конскі каштан (Aesculus hippocastanum L.)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

włosie

н.

1. зборн. конскі волас;

2. поўсць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

іржа́нне і ржа́нне, ‑я, н.

1. Крык каня, конскі голас. Не чулася ржання каня, рыкання каровы, не рохкалі свінні. Данілевіч. Жарабяты трымаліся каля матак, і калі каторае адставала, матка звала яго доўгім іржаннем. Чарнышэвіч.

2. Разм. Гучны, нястрыманы рогат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

włosień

м.

1. конскі волас;

2. заал. трыхіна (Trichinella spiralis)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Прыгру́ніць ’прымусіць, змусіць; падагнаць; прымусіць хутчэй рабіць што-небудзь’ (Шат.). Да гру́ніць з той самай семантыкай. Сюды ж прысл. грунь, угру́нь ’бягом, вельмі хутка (бегчы)’ (Гарэц.), грунём ’вельмі хутка; бягом; бегчы з усёй моцы’ (барыс., бых., клім., бялын., Бяльк., Нар. сл., Нар. словатв.), якія працягваюць зыходнае для вытворных прасл. *grǫdnь ’асаблівы конскі алюр; рысь’ (ЭССЯ, 7, 148). Семантычнае развіццё можа выглядаць наступным чынам: ’конскі алюр’ → ’вельмі хуткі, імклівы рух’ → ’прымушэнне рабіць хутчэй’ і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)