партаба́к, ‑а, м.
Невялікая каробачка для тытуню, табакі або папярос. [Кавалёў] дастаў партабак і ў тоўстых пальцах згарнуў тонкую як запалка цыгарку, прыпаліў яе і зацягнуўся. Чарнышэвіч. Лаўрэн Карпавіч выняў з кішэні партабак, узяў з яго дзве папяросы і адну даў Паўлу. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кубаркі́ ’зараснікі бабоўніку або капытніку’ (Яшк.). Назва расліны бабоўнік адпавядае форме яе плода (каробачка) (БелСЭ, 2, 38). Гл. кубар 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
капсі́д
(ад лац. capsa = каробачка)
бялковая абалонка віруса, якая ахоўвае нуклеінавую кіслату ад знешніх уздзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
капсаме́р
(ад лац. capsa = каробачка + -мер)
структурная адзінка капсіда, якая складаецца з адной або некалькіх бялковых малекул.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
клейстатэ́цый
(ад гр. kleistos = замкнуты + thekion = каробачка)
замкнутае пладовае цела некаторых сумчатых грыбоў з абалонкай без адтулін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Партсіга́р ’невялікая плоская каробачка, у якой носяць папяросы’ (ТСБМ). З рус. портсига́р ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 79) < франц. porte‑cigare ’тс’ ад porter ’насіць’ і cigare ’сігара’ (ССРЛЯ, 10, 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пудэ́лак ’карабок’ (Яруш.; Сл. ПЗБ), ’скрыначка’ (Сцяшк.), ’пенал’ (Жд. 2), пудэлко ’невялікая папяровая, драўляная або металічная каробачка’ (Скарбы), пудэлачко ’драўляная каробачка’ (Сцяшк. Сл.), пудэлочко бляшанае ’вядро з бляхі’ (В. В.), пудэлочок ’карабок; шкляная баначка’ (Сл. Брэс.), ст.-бел. пудла ’каробка, футляр’ (< польск., Булыка, Лекс. запазыч., 102), укр. пудле, пуделок, пуделко ’тс’. З польск. pudło ’від ёмістасцямі’), паводле Банькоўскага (2, 963), “выключна польскае слова” няяснага паходжання; Махэк₂ (497) выводзіць чэш. дыял. pudło ’мера збожжа, каробка’ з н.-ням. pudel (нова-в.-ням. Paudel) ’каробка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прытаба́к ’капшук’; ’партсігар’ (Мат. Гом.; Сл. Брэс.), прытаба́шніца, прытаба́шныца ’скрынка, каробачка з бяросты для нюхальнага тытуню’, прытаба́чныця ’партсігар’ (брэсц., З нар. сл., Сл. Брэс.). З пры і табак, магчыма, па ўзору партсігар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́псуль
(фр. capsule, ад лац. capsula = каробачка)
тонкі металічны каўпачок з выбуховым рэчывам, якое загараецца ад удару і запальвае зарад у патронах, снарадах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Пстрыкаўка ’бальзамін звычайны, Impatiens В. noli tangere L.’ (Байк. і Некр., Кіс.). Да пстры́каць, пстрык (гл.), таму што плод-каробачка пры дотыку трэскаецца і з сілай выкідае насенне; гл. БелСЭ, 2, 115. Параўн. яшчэ іншыя назвы гэтай расліны: астрык, прыгаўка, рус. недотрога.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)