Брук 1 ’каменная маставая’ (ст.-бел. брук з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Укр. брук ’тс’. Запазычанне з польск. bruk ’тс’ (дзе з ням. Brücke мост; брук’). Гл. Рудніцкі, 220; Бернекер, 89; Шалудзька, Нім., 23; Рыхардт, Poln., 37; Кюнэ, Poln., 46; Брукнер, 42.
Брук 2 ’самая быстрыня ракі’ (Нас.). Рус. дыял. (смал.) брук ’пясчаная водмель у рацэ’. Мабыць, таго ж паходжання, што і брук 1 (гл.). Развіццё семантыкі: ’каменне’ → ’месца ў рацэ, дзе каменне’ → ’быстрыня’. Параўн. брук ’каменне’ (Сцяшк.). Але не выключаецца, што брук 2 звязана з дзеясловам тыпу рус. дыял. бру́кать ’гаварыць незразумела’ (гукапераймальнае). Параўн. укр. белебе́нити ’балбатаць’, бе́лебень глыбокае месца ў рацэ’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
варо́чаць², -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Пераварочваць з боку на бок, варушыць.
В. каменне.
В. сена.
2. што. Валіць на бок, перакульваць.
В. крэслы.
3. што, чым. Круціць вакол восі.
В. кола.
4. чым. Распараджацца, кіраваць чым-н. вялікім, важным (разм.).
В. мільёнамі.
В. справамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Адкінуць што‑н. за некалькі разоў. Адкідаць каменне ўбок.
адкіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да адкі́даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Камяно́к, кымянок ’ачаг’, ’каменне ў лазні’ (Нас., Нік. Очерки; дзярж., Шн. 2). Ст.-бел. коминокъ ’ачажок’, да комін (гл.). Парсун, таксама камінак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.
Везучы, даставіць каго-, што-н.; завезці куды-н.; везучы, убраць на пэўную адлегласць.
А. госця дадому.
А. з дарогі каменне.
|| незак. адво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.
|| наз. адво́з, -у, м. і адво́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раски́дыватьI несов. (разбрасывать), в разн. знач. раскіда́ць, раскі́дваць;
раски́дывать ка́мни раскіда́ць (раскі́дваць) камяні́ (каме́нне).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размета́тьII сов. (к размётывать) раскі́даць, мног. параскіда́ць, параскі́дваць;
размета́ть ка́мни раскі́даць (параскі́даць) камяні́ (каме́нне).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тужэ́ць, ‑эе; незак.
Станавіцца тугім, больш тугім (у 1–3 знач.). Як сцякла вада і тужэла зямля, абмытае каменне на ўзлеску блішчэла пад сонцам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лясь, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца ў значэнні дзеяслова ляскаць, ляснуць. Лясь, лясь... Гэта рыдлёўка дзяўбе жвір, дзяўбе каменне, падкідае яго ўгору з ямы. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
булы́жник м. ка́мень, -ня м., (материал) ка́мень, -меню м.; мн. камяні́, -нёў, собир. каме́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)