увянча́ць сов., в разн. знач. увенча́ть;
у. прэ́міяй ле́пшы твор маста́цтва — увенча́ть пре́мией лу́чшее произведе́ние иску́сства;
у. буды́нак ве́жай — увенча́ть зда́ние ба́шней
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
будо́ва ж.
1. (структура) строе́ние ср.; построе́ние ср.;
б. аргані́зма — строе́ние органи́зма;
б. ска́за — построе́ние предложе́ния;
наздрава́тая б. — ноздрева́тое строе́ние;
2. строе́ние ср., зда́ние ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увахо́д м.
1. род. увахо́ду (действие) вход;
у. забаро́нены — вход запрещён;
2. род. увахо́да (место для прохода внутрь) вход;
у. у буды́нак — вход в зда́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
новостро́йка
1. (строительство новых зданий, заводов и т. п.) новабудо́ўля, -лі ж.;
рабо́тать на новостро́йке працава́ць на новабудо́ўлі;
2. (новый посёлок, новое здание) но́вы пасёлак (буды́нак).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пад’е́зд м.
1. (род. пад’е́зду) подъе́зд; см. пад’язджа́ць;
2. (род. пад’е́зда) (путь, место) подъе́зд;
п. да ракі́ — подъе́зд к реке́;
3. (род. пад’е́зда) (вход в здание) подъе́зд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подъе́зд м.
1. (действие) пад’е́зд, -ду м., пад’язджа́нне, -ння ср.; см. подъезжа́ть;
2. (путь, место) пад’е́зд, -да м.;
подъе́зд к реке́ пад’е́зд да ракі́;
3. (вход в здание) пад’е́зд, -да м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
старэ́ць несов.
1. старе́ть;
чалаве́к ~рэ́е — челове́к старе́ет;
2. (становиться ветхим) ветша́ть;
буды́нак ~рэ́е — зда́ние ветша́ет;
3. (становиться устарелым) старе́ть, устарева́ть;
гэ́та тэ́ма ніко́лі не ~рэ́е — э́та те́ма никогда́ не старе́ет (не устарева́ет)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
помеще́ние ср.
1. (действие) змяшчэ́нне, -ння ср.; адда́ча, -чы ж.; стаўля́нне, -ння ср., склада́нне, -ння ср., скла́дванне, -ння ср.; умяшчэ́нне, -ння ср., уто́ўпліванне, -ння ср.; см. помеща́ть;
2. (здание) памяшка́нне, -ння ср.;
здесь большо́е помеще́ние тут вялі́кае памяшка́нне;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Здань ’прывід’, зданнё ’ўява’, зда́нне ’меркаванне’ (Нас.), здання ’прывід’ (Сл. паўн.-зах.). Ц.-слав. зьдань ’пабудова’. Здань — назоўнік на ‑ь (< *і̆) ад дзеепрыметніка на ‑н‑ да дзеяслова zьd‑ati ’стварыць’, як дыял. дрань ’дранка’ ад *dьratі, рус. рвань ад rъvati. Зданнё, зданне, здання адлюстроўваюць фанетычныя варыянты ўтворанага з суф. ‑ьje прасл. zьd‑an‑ьje (польск. zdanie ’думка, сказ’, чэш. zdání, славац. zdanie ’ўява’, рус. зда́ние < ст.-слав. зьданиѥ ’будова, стварэнне’ і інш.). Семантыка ’стварэнне’ > ’уява’ > ’прывід’ цяжкасцей не выклікае. Прасл. zьd‑ адлюстроўваецца ў ц.-слав. зьдъ ’гліна’, чэш. zed ’каменная сцяна’, польск. zdun > бел. дыял. здун ’ганчар’, славен. zídati ’класці сцяну’, балг. зѝдам ’будаваць’, рус. зодчий ’архітэктар’ (апошнія з чаргаваннем галоснага). Літ. žiedžiù, žiẽsti ’фармаваць, ляпіць’, лат. ziest ’абмазваць глінай’ разам са слав. даюць балта-слав. корань *gʼheidh‑, утвораны, паводле Покарнага (1, 245), перастаноўкай з *dheigʼh‑ (адкуль дзяжа, гл.) ’мясіць гліну, цеста’. Параўн. гоц. deigan ’мясіць’, ст.-інд. dēhmi ’абмазваць’, грэч. τείχος ’каменная сцяна’, лац. fingō ’мажу, фармую’, figura (> бел. фігура). Меркаванне Мартынава–Міхневіча (Маладосць, 1969, 5, 42) аб тым, што здань < sъdati sę ’здавацца’ (г. зн. ’прывідзіцца’) патрабуе ўдакладнення ў частцы архетыпу формы: не sъdati, а zьdati. Пра корань гл. Фасмер, 2, 89; Шанскі, 2, З, 81; Махэк₂, 714; Скок, 3, 653–654; БЕР, 1, 639; Траўтман, 367.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
буды́нак, -нка м.
1. зда́ние ср., строе́ние ср., постро́йка ж., сооруже́ние ср.;
2. собир. строе́ния мн., постро́йки мн.;
з аднаго́ бо́ку ву́ліцы стая́ла ха́та, а з друго́га — ро́зныя і́ншыя буды́нкі — на одно́й стороне́ у́лицы стоя́ла изба́, а на друго́й — ра́зные строе́ния (постро́йки)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)