праскавыта́ць, ‑вычу, ‑вычаш, ‑выча; зак.
1. Абазвацца скавытаннем. «Я гаспадыніна Балонка! — Праскавытала сучка звонка, — Цяпер ты [Барбос] ўсё, напэўна, зразумеў?» Корбан.
2. Скавытаць некаторы час. Праскавытаць усю ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забразгата́ць і забразгаце́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; зак.
Разм. Пачаць бразгатаць, бразгацець. // Прабразгатаць, прабразгацець. За варотамі вельмі звонка рыпеў пад нагамі снег, грукнулі яшчэ раз у брамку — забразгацела клямка. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Вешчанец, маг. вешчаніц ’званочак скучаны, Campanula glomerata L.’ (Кіс.). Іншыя разнавіднасці Campanula L. на Беларусі называюцца яшчэ званкі, званкі лугавыя, званок, звонка (Кіс.) і звязаны, такім чынам, са словам звон ’царкоўны звон, у які білі, калі трэба было паведаміць нейкую вестку’. У такім разе вешчаніц — гэта семантычны перанос, паводле формы, з лексемы звон ’царкоўны звон’ → ’званочак’ у дэмінутыўным значэнні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гурча́ць, ‑чыць; незак.
Ствараць раўнамерныя, прыглушаным гукі (пра шум матораў, вады і пад.). Рухавік гурчыць роўна, аднатонна і яшчэ больш наганяе сум. Кулакоўскі. Песня звонка гучыць, І гурчаць цягачы. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залюля́ць 1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго.
Люляючы, супакоіць, закалыхаць. [Дзяцей] трэба накарміць і залюляць, І звонка Ранкам На руках пагушкаць. Бічэль-Загнетава.
залюля́ць 2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
Пачаць люляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бо́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Адзывацца звонкім гулам (пра звон, гадзіннік і пад.). Звон, нібыта на хаўтуры, засмучона з вежы бомкаў... Дубоўка. // Звонка гусці. У палісадніку працавіта бомкаў чмель. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паза́ддзе, ‑ддзя, зб., н.
1. Адходы, астаткі пры малацьбе або веянні. На таку.. звонка ўрассыпную скачуць зярняты, асядае мякіна, ападае пазаддзе. Арочка.
2. перан. Пагард. Прыхільнікі, паслугачы; астаткі варожай арганізацыі, групоўкі. Эмігранцкае пазаддзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мянта́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.
Разм. Тое, што і мянціць. Чуваць здалёку, як касцы Мянташаць звонка косы. Калачынскі. — Мянташыш ты языком, Пракоп, і праўда, як тая баба, — сярдзіта адгукнуўся з-пад стога Ладуцька і адвярнуўся ад мужчын. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарэ́злівы, ‑ая, ‑ае.
Вясёлы, жвавы, непаседлівы. Ева расла не па гадах бойкай, гарэзлівай дзяўчынкай. Асіпенка. // Гуллівы, хітраваты. Маня была не падобна да сястры: у яе шэрых вачах блукаў вясёлы, гарэзлівы агеньчык. Колас. Дзяўчына звонка засмяялася і паглядзела па Юрку сваімі гарэзлівымі вачамі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалясце́ць, ‑ляшчу, ‑лясціш, ‑лясціць; незак.
Шапацець, шамацець. Салома звонка шалясціць і павявае задуменнасць вялікай далечыні. Чорны. Калыхаліся, шумелі Вольныя бярозы, Шапацелі, шалясцелі Трыснягі ды лозы. Купала. // чым. Утвараць шамаценне, шастанне, шорах. Пад вокнамі хаты ціхутка шалясцелі лістамі адцвіўшыя грушы і яблыні. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)