слабагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае слабыя, нездаровыя лёгкія. На выгляд [Туркевіч] быў нібы слабагруды, а калі загаварыць голасна — голас моцны і звонкі, прыемнага тэмбру. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zagadać
зак.
1. kogoразм. загаварыць, пачаць гаварыць з кім;
2. загаварыць каго; не даць слова сказаць каму
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ско́гліць, скоглю, скогліш, скогліць; незак.
Абл. Жаласна павіскваць; скуголіць (пра жывёлін). // Жаласна плакаць (пра чалавека). Як загаварыць [Яўхім], дык, здаецца, спявае. І не так сабе спявае, а проста-такі скогліць, енчыць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залі́цца², -лью́ся, -лье́шся, -лье́цца; -льёмся, -льяце́ся, -лью́цца і -лію́ся, -ліе́шся, -ліе́цца; -ліёмся, -ліяце́ся, -лію́цца; -ліўся, -ліла́ся, -ло́ся; -ліся; зак.
Пачаць спяваць або ствараць якія-н. залівістыя гукі (смяяцца, брахаць і пад.) доўга, з пералівамі.
З. салаўём (перан.: загаварыць красамоўна, з запалам; іран.). З. смехам.
◊
Заліцца слязамі (разм.) — горка заплакаць.
|| незак. заліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зашуме́ть сов. зашуме́ць; (заговорить) загавары́ць; (о громком разговоре) загамані́ць; закрыча́ць;
зашуме́ло в голове́ зашуме́ла ў галаве́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загаво́рваць несов.
1. (утомлять разговором) загова́ривать;
2. (действовать заговором) загова́ривать;
1, 2 см. загавары́ць II;
◊ з. зу́бы — загова́ривать зу́бы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нагавары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак.
1. чаго і без дап. Сказаць многа чаго-н.
Н. лішняга.
Н. кампліментаў.
2. на каго (што) і без дап. Узвесці паклёп.
Н. на дзяўчыну.
3. што. Запісаць на спецыяльнае прыстасаванне для гуказапісу (дыктафон і інш.).
4. што. Тое, што і загаварыць² (разм.).
◊
Нагаварыць сорак бочак арыштантаў (разм.) — расказаць шмат неверагодных гісторый.
|| незак. нагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дагавары́ць, ‑вару, ‑ворыш, ‑ворыць; зак., што і без дап.
Скончыць гаварыць; сказаць усё, выказаць да канца. Пры словах «новая настаўніца» Тарас Іванавіч падскочыў, як па пружынах, не даў жонцы дагаварыць. Колас. Да Міхася зноў прыйшла Таня Загаварыць недагаворанае раніцай. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́кнуць ’сказаць, абазвацца, падаць голас, загаварыць’ (ТСБМ, Жыв. НС, Нар. сл., Нар. словатв., Шат.), ’сказаць, папрасіць’ (Сл. ПЗБ), рэ́катэ ’доўга, заікаючыся расказваць’ (ЖНС). Польск. rzeknąć, палаб. rict, н.-луж. rjaknuś, в.-луж. rjeknyć, чэш. řeknouti, славацк. riebiuť ’тс’, серб. і харв. рѐкнути ’сказаць’, балг. река. Прасл. *reknǫti, *rekti. Роднаснымі звычайна лічацца літ. rė́koti, rẽkti ’крычаць’, лат. rēkt ’раўці, рыкаць’ (Махэк₂, 532; Бязлай, 3, 163; Чарных, 2, 109; Сной, 529).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асты́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў халодным, прастыў. Мацей прынёс з-пад паветкі бярэмца дроў, пакідаў іх у рэдкі душок астылай печы. М. Стральцоў.
2. перан. Які стаў спакайнейшым. Не астылы ад уражанняў дня, Васіль Пятровіч зноў і зноў спрабаваў загаварыць з.. [Верай Антонаўнай] пра работу камісіі. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)