zawał, ~u

м.

1. мед. інфаркт;

zawał mięśnia sercowego (zawał serca разм.) інфаркт міякарду;

2. горн. завал

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

зава́ла ж.

1. (приспособление для запирания ворот, дверей) засо́в м., запо́р м.;

2. (препятствие в проходе, проезде) зава́л м.;

3. перен., разг. (ленивый человек) у́валень м., лежебо́ка м. и ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зава́ла, ‑ы, ж.

1. Прыстасаванне ў форме металічнага стрыжня або палкі для запірання дзвярэй. Жудро і Макарэнка зачыніліся на замок і завалу. Новікаў. Баніфацый імгненна зачыніў дзверы і наклаў завалу. Чарнышэвіч. У сенцах зноў заскрыпелі дзверы, грукнула адкінутая завала знадворных дзвярэй. Краўчанка.

2. Тое, што і завал (у 1 знач.). У гэту ноч яму [Грысю] з Модарам загадана зрабіць завалу на адной важнай дарозе. Кулакоўскі.

3. перан. Лянівы чалавек; лежабок. — Ну і народ, каб ён апрогся! Так запусціць зямлю нядбала? Не гаспадар быў, а завала! — Антось стаіць, штось разважае. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загарадзі́ць сов.

1. в разн. знач. загороди́ть; (закрыть собой — ещё) заслони́ть; (отделить от окружающего — ещё) огради́ть; (создать преграду — ещё) загради́ть, прегради́ть;

двор ~дзі́лі высо́кім пло́там — двор загороди́ли высо́ким забо́ром;

з. сабо́ю святло́ — загороди́ть (заслони́ть) собо́й свет;

зава́л ~дзі́ў нам даро́гу — зава́л прегради́л нам доро́гу;

машы́на ~дзі́ла — шлях маши́на загороди́ла (загради́ла) путь;

з. каго́-не́будзь сваі́мі грудзьмі́ — загороди́ть (заслони́ть) кого́-л. свое́й гру́дью;

2. разг. (цену) заломи́ть;

◊ з. даро́гу — прегради́ть путь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Асе́к ’загароджаны выган’ (Прышч.). Рус. осек ’агароджанае месца’, ’пасека’, осѣкъ і осѣка ’засека, абсечанае месца ў лесе, агароджа, агароджаны выган, завал у лесе, участак з пасекай, умацаванае месца’ (Даль), укр. паўдн.-зах. осік ’лес на ўзгорку’ польск. osiek нізкае месца, якое раней было пад лугам’, славен. osèk загон (для жывёлы), зруб (калодзежа), ачышчаная (ад лесу?) гара, адліў’ (таксама osêka), серб.-харв. о̀сек ’адхон, круча, зніжэнне вады, адліў’, о̏сека ’адліў’. Значэнне ’загароджаны выган’ адлюстроўвае сувязь з дзеясловам сячы (гл. Каткоў, Зб. Васілёнку, 139), менш верагодна — з тым значэннем, якое атрымала развіццё ў сербскахарвацкай і польскай мовах, улічваючы заліўныя сенажаці. Старарускае значэнне осѣкъ ’загародка ў лесе, асобны ўчастак у лесе, умацаванне з дрэў у лесе’ ўказвае на большую імавернасць першага. Сербскахарвацкае значэнне Махэк₂ (536) тлумачыў сувяззю з коранем *sęk‑ (гл. прасякацца). Параўн. таксама Скок, Rad, 272, 8–15, 90.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)