ВЕ́НСКАЯ ДЗЯРЖА́ЎНАЯ О́ПЕРА
(Wiener Staatsoper),
буйнейшы аўстр. оперна-балетны тэатр. Пачаў дзейнічаць у сярэдзіне 17 ст. (да 1918 наз. Венская прыдворная опера) пастаноўкамі італьян. опер пры венскім двары (першая — «Арыядна і Тэзей» Ф.Банакосі, пастаўлена ў 1641). З 2-й пал. 17 ст. оперныя спектаклі ў выкананні аўстр. прыдворнай трупы ішлі спачатку ў «Бургтэатры», з 1763 — у «Кернтнертортэатры». З сярэдзіны 18 ст., пасля опернай рэформы К.В.Глюка, ставяцца аўстр. нац. оперы (І.Умлаўфа, В.А.Моцарта, К.Дзітэрсдорфа і інш.). У 1794 адкрыўся т-р Венскай прыдворнай оперы (з 1869 у сучасным будынку). З канца 19 ст. павялічылася цікавасць да балета. У 19—20 ст. на сцэне т-ра пастаўлены лепшыя ням., аўстр., італьян., франц. оперы, а таксама балеты, у т. л. рускіх класікаў і сучасных кампазітараў. Сярод кіраўнікоў і дырыжораў т-ра — Г.Рыхтэр, Г.Малер, Р.Штраус, Г.Караян.
Літ.:
Die Wiener Oper. 350 Jahre Glanz und Tradition. Wien, 1986.
т. 4, с. 87
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Дзяржаўная акадэмічная харавая капэла Рэспублікі Беларусь
т. 6, с. 145
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дзяржа́ўнасць, -і, ж.
Дзяржаўны лад, дзяржаўная арганізацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хі́ндзі, нескл., ж.
Індаеўрапейская мова індыйскай групы, дзяржаўная мова Індыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
геста́па, нескл., н.
Тайная дзяржаўная паліцыя ў фашысцкай Германіі.
|| прым. геста́паўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ла́д
‘дзяржаўная ці грамадская сістэма; уклад жыцця; настрой; сістэма, склад мовы і інш.’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ла́д |
| Р. |
ла́ду |
| Д. |
ла́ду |
| В. |
ла́д |
| Т. |
ла́дам |
| М. |
ла́дзе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
у́нія, -і, ж. (кніжн.).
Аб’яднанне, саюз.
Дзяржаўная у.
Царкоўная у.
|| прым. унія́цкі, -ая, -ае.
Уніяцкая царква.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
збожжанарыхто́ўкі, -то́вак, адз. збожжанарыхто́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Дзяржаўная планавая нарыхтоўка збожжа.
|| прым. збожжанарыхто́ўчы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капэ́ла, -ы, мн. -ы, -пэ́л, ж.
Вялікая музычная група выканаўцаў — хор у спалучэнні з аркестрам.
Дзяржаўная харавая к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хі́ндзі, нескл., м.
Дзяржаўная мова Індыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)