◎ Нікбіць ’губіць, нішчыць; ужываць на зло’ (Нас.). Няясна; зыходным здаецца назоўнік ⁺нікба ’знішчэнне, згуба’ ад нікнуць ’знікаць, гінуць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разруша́ть несов.
1. разбура́ць, разбу́рваць; (разваливать) разва́льваць;
2. перен. разбу́рваць, псава́ць; (губить) губі́ць; (расстраивать) расстро́йваць; см. разру́шить;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тапі́ць¹, таплю́, то́піш, то́піць; незак.
1. каго-што. Прымушаць тануць, затапляць.
Т. варожыя караблі.
2. перан., каго-што. Губіць, выдаючы, нагаворваючы на каго-н. (разм.).
3. перан., што. Заглушаць у сабе (думкі, пачуцці і пад.; разм.).
Т. гора ў працы.
|| зак. патапі́ць, -таплю́, -то́піш, -то́піць; пато́плены і утапі́ць, утаплю́, уто́піш, уто́піць; уто́плены.
|| наз. тапле́нне, -я, н. і патапле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
згубі́цель, ‑я, м.
Той, хто губіць, загубіў каго‑, што‑н. — Слухаеш, што там у вас у сям’і гавораць. Што я гад, што я згубіцель. Чорны. Акрамя насякомых — згубіцеляў лесу, ёсць у дрэў і сябры, іх верныя абаронцы. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скалазу́бы, ‑ая, ‑ае.
1. Разм. З выскаленымі зубамі. Воўк пад дубам скалазубы — Ажно страх — Барана патрошыць, губіць У кустах. Шушкевіч.
2. у знач. наз. скалазу́быя, ‑ых. Сямейства марскіх рыб з тоўстым, кароткім, часам шарападобным, целам і выцягнутымі накшталт дзюбы сківіцамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ме́рхаць, ме́рхоть ’рабізна на вадзе ад хуткага цячэння’ (паўд.-усх., Бел.-рус. ізал.). З укр. мовы. Параўн. мо́рхлий ’зморшчаны’, моршо́к ’маршчына’, ме́рхнути ’гаснуць, губіць бляск’, ’жухнуць’. Да моршчыцца (гл.). Параўн. таксама ЕСУМ, 3, 518.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Губ ’мера палатна’ (Сцяшк.). Да гнуць, губі́ць, гіба́ць (гл.). Параўн. і гі́ба ’мера палатна’ (гл.). Да гэтай групы слоў, здаецца, адносіцца і губа́ ’кавалак зямлі, які селянін мог узараць на працягу дня сахой’ (Яшкін). Параўн. Трубачоў, Эт. сл., 7, 164–165.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Qui bibit immodice vina, venena bibit
Хто не ў меру п’е віно, той п’е атруту.
Кто не в меру пьёт вино, тот пьёт яд.
бел. Вада жывіць, а гарэлка губіць. Хмель не вада ‒ чалавеку бяда. Хто гарэлку любіць, той сам сябе губіць.
рус. Много пить ‒ себе вредить. Бочка вина ядом полна.
фр. Se noyer dans le vin (Утопиться в вине).
англ. There is poison in good wine (В хорошем вине есть яд).
нем. Das viele Trinken führt zum Hinken (Обильное питьё ведёт к хромоте). Wer allezeit säuft und schlemmt, behält zuletzt sein ganzes Hemd (Кто системно пьёт и кутит, в конце концов теряет последнюю рубашку).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Сці́ра ’страта’ (Юрч. Вытв.), сці́рства ’тс’ (Касп.). Параўн. укр. дыял. стира ’напасць’. Вытворныя ад сціраць ’знішчаць’: со свету сціраюць (Нас.), сціра́цца ’разбурацца, гінуць, знікаць, прападаць’ (Юрч. Вытв., ТС), што да церці (гл.); да семантыкі параўн. стараж.-рус. терѧти ’губіць, спусташаць’, рус. поте́ря ’згуба’, теря́ть ’губляць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
загубі́ць, ‑гублю, ‑губіш, ‑губіць; зак., каго-што.
1. Давесці да гібелі, смерці; пагубіць. Загубіць чалавека. □ У калідоры пачуўся дзікі крык гаспадыні: — Эдвар, што ты робіш?! Ты нас усіх загубіш! Маўр.
2. Марна, без карысці патраціць (час, грошы і пад.). Процьму грошай на дарогу марна загубіла. Колас.
•••
Загубіць жыццё чыё — зрабіць няшчасным, бязрадасным чыё‑н. існаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)