града́, ‑ы́; мн. гра́ды (з ліч. 2, 3, 4 грады́), град; ж.

1. Палоска зямлі, спецыяльна прыгатаваная для вырошчвання агародніны, кветак. Рабіць грады. Града агуркоў. Палоць грады. Паліваць грады. □ Зелянее многа град. Тут — цыбуля, памідоры, Морква, рэпа і салат. Муравейка. У агароднай брыгадзе высаджвалі з парнікоў на грады расаду капусты. Бялевіч.

2. Ланцуг невысокіх гор, узгоркаў. Сонца было ўжо зусім нізка над градою узгоркаў. Брыль. Граду раскалоўшы клінам, Пераліваецца водамі Ля скал Енісей. Калачынскі.

3. Мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад. Града камення загароджвала шлях вадзе, і разгневаны паток дыбіўся, лез на каменне. Шамякін. // Паласа лесу. [Пархвен] мінуў доўгую граду хмызу, перайшоў упоперак шашу і як бы ўпаў у вільгаць логу. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўско́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Ускапаць усё, многае. Паўскопваць грады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папрапо́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Прапалоць, апалоць усё, многае. Папраполваць грады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пало́ць, палю́, по́леш, по́ле; палі́; по́латы; незак., што.

Ачышчаць ад пустазелля або выдаляць яго адкуль-н.

П. грады.

П. макрыцу.

|| зак. вы́палаць, -лю, -леш, -ле; -латы.

|| наз. по́ліва, -а, н.

|| прым. пало́льны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узрыхлі́ць áuflockern vt, úmgraben* vt;

узрыхлі́ць гра́ды die Béete úmgraben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

павыпо́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Выпалаць, апалоць усё, многае. Павыполваць пустазелле. Павыполваць грады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пікава́ць ’рассаджваць расаду на грады’ (бераст., Сцяшк. Сл.). З польск. pikować ’перасаджваць сеянцы’, якое з франц. piquer ’калоць’ (SWO, 1980, 570).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разво́рваць ’араць, раскідваць плугам зямлю’ (ТСБМ), ’араць зямлю пад грады’ (Сцяшк.). Ад раз- і ара́ць (гл.) з прыстаўным в‑. Сюды ж разво́рак ’паглыбленне паміж разорамі’ (Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГРАДА́ ў геамарфалогіі, агульная назва невысокіх, выцягнутых узвышшаў рознага памеру і паходжання. У ледавіковых абласцях (Бел. Паазер’е) утварыліся марэнныя грады (марэны) з нагрувашчванняў ледавіковых адкладаў і озавыя (озы). У абласцях пашырэння пясчаных адкладаў (Бел. Палессе, Каракумы, узбярэжжа Балтыйскага м.) узніклі пясчаныя грады ветравога паходжання (дзюны, барханы). У выніку размыву нахіленых у адзін бок пластоў горных парод рознай цвёрдасці ўтварыліся куэставыя грады (куэсты).

т. 5, с. 385

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

упляска́цца, уплешчацца; зак.

Разм.

1. Ушчыльніцца, стаць больш цвёрдым. Ралля ўпляскалася дажджом.

2. Увайсці, убіцца ў зямлю. Бацвінне ўпляскалася ў грады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)