Verbum

вяршы́ня, -і, мн. -і, -шы́нь, ж.

Самы верх, верхняя частка (гары, дрэва і пад.).

В.

Гімалаяў.

Вяршыні дубоў.

На вяршыні славы (перан.). В. вугла (пункт перасячэння дзвюх прамых, што ўтвараюць вугал).

|| прым. вяршы́нны, -ая, -ае.

гара́, -ы́, мн. го́ры і (з ліч. 2, 3, 4) гары́, гор, ж.

1. Значнае ўзвышша, што ўзнімаецца над мясцовасцю або выдзяляецца сярод іншых узвышшаў.

Каўказскія горы.

Спускацца з гары.

Снежная г.

2. толькі мн. Горная краіна, гарыстая мясцовасць.

Жыхары гор.

Паход у горы.

3. перан., чаго, з чаго. Вялікая колькасць чаго-н. складзенага ў кучу.

Г. дроў.

Горы кніг.

4. Памяшканне, прастора паміж столлю і дахам у будынку; гарышча.

Злажыць сена на гару.

Зёлкі сушаць звычайна на гары.

5. (з прыназ. «у», «з», «на»). Вышыня, верх.

Шум чуўся з гары.

◊

Абяцаць залатыя горы — абяцаць надта многа.

Гарою стаяць за каго-што — усімі сіламі абараняць.

Горы варочаць — вельмі многа рабіць.

Горы вярнуць на каго (разм., неадабр.) — няславіць каго-н., гаварыць пра каго-н. многа непрыемнага.

Горы перавярнуць — зрабіць вельмі значную работу.

Не за гарамі —

1) пра нешта блізкае, што хутка наступіць;

2) блізка, недалёка (быць, знаходзіцца).

|| памянш. го́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. го́рны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Г. хрыбет.

Горная краіна.

вы́паўзці, -зу, -зеш, -зе; вы́паўз, -зла; -зі; зак.

1. Выйсці паўзком, паўзучы.

В. праз шчыліну.

2. Павольна рухаючыся, з’явіцца.

З травы выпаўзла вужака.

З-за гары выпаўз аўтобус (перан.).

|| незак. выпаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выпо́ўзваць, -аю, -аеш, -ае.

скаці́цца, скачу́ся, ско́цішся, ско́ціцца; зак.

1. Коцячыся па паверхні, спусціцца, з’ехаць, упасці.

Мячык скаціўся з гары.

2. перан. Адысці, адступіць (звычайна ад чаго-н. перадавога, прагрэсіўнага).

С. ў балота бюракратызму.

|| незак. ско́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. ско́чванне, -я, н.

падэ́шва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Ступня (у 2 знач.).

Намуляць падэшву.

2. Ніжняя частка абутку пад ступнёй.

Скураная п.

3. перан., чаго. Ніжняя частка, аснова чаго-н.

П. гары.

|| прым. падэ́швенны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).