Прыга́нак ’парэнчы пры ганку’ (Нас.), прыґа́нак ’веранда’ (барыс., Янк. 2), ’прыступкі пры ганку’ (Байк. і Некр.). Да га́нак (гл.), параўн. польск. przyganek ’бакавы ганак’, укр. при́ґанець ’памяшканне для аўчароў і малочных прадуктаў’ (адносна апошняга гл. ЕСУМ, 4, 569).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падмурава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Падвесці каменную або цагляную кладку пад што‑н. Падмураваць хату. Падмураваць ганак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перала́з, ‑а, м.
Ход цераз плот, паркан. [Лабановіч] пералез добра знаёмы яму пералаз і ступіў на ганак пана падлоўчага. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перо́н ’пасажырская платформа’ (ТСБМ). Праз рус. ці польск. мовы з франц. perron ’пад’езд, ганак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
па́перць, ‑і, ж.
Ганак перад уваходам у царкву. Дзеянне ў трэцім акце [спектакля] адбывалася на паперці, каля ўваходу ў царкву. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Па́перць ’ганак перад уваходам у царкву’ (ТСБМ, Нас.). З рус. па́перть ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.
1. каго-што. Падняўшы, занесці наверх.
У. вёдры з вадою на ганак.
2. перан., што. Узняць угору, ускінуць.
У. смык рукой.
У. вочы.
3. што. Збудаваць.
У. палац.
4. перан., каго (што). Узвялічыць, узвысіць.
Лёс узнёс гэтага чалавека.
|| незак. узно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.
|| наз. узнясе́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пры́сту́пка ’падножка, ступенька, па якіх падымаюцца ўверх або спускаюцца ўніз’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Касп., ЛА, 4, Бяльк.), пры́сту́пкі, прісту́пкі, прусту́пкі ’ганак; ступенькі перад парогам’ (Шушк., Сл. ПЗБ, ЛА, 4). Рус. дыял. присту́пка ’падстаўка, падножка, каб узлезці на печ’, ’лесвічка’; ’ганак’; укр. присту́пки ’прыступкі лесвіцы, ганка’. Утварэнне з суф. ‑к‑ ад прыступі́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
легкаву́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Легкавы аўтамабіль. Пад шкляны ганак канторкі ціха і лёгка падкаціла новенькая легкавушка. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заспа́ны, ‑ая, ‑ае.
Са слядамі нядаўняга сну; сонны. Заспаны твар. Заспаныя вочы. □ Назаўтра я прачнуўся позна: ужо даўно была раніца. Заспаны, выйшаў на ганак. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)