Зґрыя́нт ’натоўп’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. польск.дыял.zgryjatyka ’музыка’, магчыма, ад zgrywać się ’сыгрывацца, дабівацца агульнага гучання ў аркестры, іграць разам’ з наўмысна іншамоўным суфіксам ‑ant. У значэнні і з’яўленні ‑j‑ магла адлюстравацца кантамінацыя з зграя. Выбухное ґ указвае на іншамоўны (польскі) характар слова. Параўн. яшчэ гранда ’кампанія’ (польск.granda ’грамада’, Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
музыкант / у аркестры: аркестрант; музыка (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
канцэртма́йстар
(ням. Konzertmeister)
1) кіраўнік адной з струнных груп у аркестры (скрыпак, альтоў, віяланчэлей);
2) скрыпач-саліст сімфанічнага або опернага аркестра;
3) піяніст, які развучвае партыі са спевакамі і акампаніруе ім (параўн.коррэпетытар).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інструменто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.
1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам або інструментальным ансамблем; аркестроўка. Інструментоўка фартэпіяннай п’есы.
2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае ўласцівасці асобных музычных інструментаў і прынцыпы іх спалучэння ў аркестры. Чытаць курс інструментоўкі.
3.перан. Спецыяльны падбор гукаў у вершы, які стварае пэўнае мастацкае ўражанне; гукапіс. Своеасаблівая інструментоўка прыведзеных радкоў даносіць да слыху грознае гудзенне бору.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВА́ПЛЕР (Веплер) Андрэй, музыкант, капельмайстар і кампазітар 18 ст. Каля 1736 паступіў на службу ў прыдворную капэлу кн. М.К.Радзівіла Рыбанькі ў Нясвіжы, у 1740—50-я г. працаваў у аркестрыкн. Г.Ф.Радзівіла ў Слуцку. Выязджаў з аркестрам у Белае (цяпер Бяла-Падляска, Польшча) і Нясвіж.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЯНЕ́ЎСКІ Казімір Іванавіч
(23.8.1896, г.п. Ліцін Вінніцкай вобл., Украіна — 3.7.1968),
бел. альтыст. Засл.арт. Беларусі (1955). Вучыўся ў Варшаўскай кансерваторыі (1918—21). Працаваў у аркестрах муз. т-раў Вінніцы, Кіева, Баку. У 1937—68 канцэртмайстар групы альтоў у аркестрыДзярж. т-ра оперы і балета Беларусі. Удзельнік Дзярж. квартэта БССР.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
brass[brɑ:s]n.
1. лату́нь, жо́ўтая медзь; рэч з лату́ні
2. гру́па ме́дных музы́чных інструме́нтаў (у аркестры); аркестра́нты гэ́тай гру́пы
3. мемарыя́льная до́шка (у храме)
4.BrE, infml, dated гро́шы
5.AmE, infml ва́жныя асо́бы
6. наха́бства
7. нячу́ласць
♦
as bold as brass бессаро́мны, наха́бны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
секу́нда
(лац. secunda)
1) прамежак часу, роўны 1/60 часткі мінуты, ці вугла, роўны 1/3600 градуса;
2) муз. другая ступень гамы, а таксама інтэрвал паміж двума суседнімі гукамі гэтай гамы;
3) другі інструмент і яго партыя ў аркестры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
праме́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Сонечны, светлы. Праменны ранак па-над Бугам Асыпаў срэбрам паплавы. Мы крочым з вёскі росным лугам Да бугскай воднай сінявы.Арочка.На вершалінах блізкіх і далёкіх гор ніклі праменныя фарбы захаду.Самуйлёнак.//перан. Поўны ўнутранага ззяння, радасці, запалу. Цяпер на Дзяміда Сыча пазіралі ясныя і праменныя вочы дарослага чалавека.Паслядовіч.Гэта нашы аркестры зазыўна гучаць, гэта нашых рабочых праменная радасць.Хведаровіч.
2.Спец. Які ўзнік у выніку выпраменьвання. Праменная энергія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ЗВАНЫ́,
ударны муз. інструмент класа ідыяфонаў. Складаецца з 12—18 метал. труб-цыліндраў (звычайна латунных) храматычнага строю дыяметрам 25—38 мм, свабодна падвешаных у метал. або драўлянай раме выш. каля 2 м. Сучасныя З. маюць педальна-дэмпфернае прыстасаванне. Гук здабываецца ўдарам калатушкі з бочачкападобнай галоўкай, абцягнутай скурай. Выкарыстоўваюцца ў сімф.аркестры для імітацыі царк. звону.
