ускра́іна, ‑ы, ж.

1. Крайняя частка якой‑н. мясцовасці, тэрыторыі. На ўсход, ускраіне лесу працягнуліся чатыры струны чыгуначных рэек. Брыль. // Аддаленая ад цэнтр частка населенага пункта. Сям’я Белавусаў жыла на ўскраіне горада. Гурскі. У генералавым доме жылі ўжо другія людзі. Яны сказалі, што цётка Антося перабралася на ўскраіну горада ў сваю хату. Карпюк. Толькі пад самую раніцу дабраўся .. [Васіль], дапоўз да ўскраіны роднай вёскі. Лынькоў. Спалі яшчэ нізкія драўляныя хаты ўскраіны. Галавач.

2. Аддаленая, пагранічная тэрыторыя дзяржавы. Некалі адсталая ўскраіна Расійскай імперыі, Беларусь ператваралася пад кіраўніцтвам Камуністычнай партыі ў індустрыяльна-калгасную дзяржаву. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзе́янне ср., в разн. знач. де́йствие;

дз. ро́ўна супрацьдзе́янню — де́йствие равно́ противоде́йствию;

прыве́сці машыну́ ў дз. — привести́ маши́ну в де́йствие;

зако́н адваро́тнага ~ння не ма́е — зако́н обра́тного де́йствия не име́ет;

дз. паэ́мы — де́йствие поэ́мы;

чаты́ры ~нні арыфме́тыкі — четы́ре де́йствия арифме́тики;

вае́нныя ~нні — вое́нные де́йствия;

каэфіцые́нт кары́снага ~ння — коэффицие́нт поле́зного де́йствия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

równać się

równa|ć się

незак. раўняцца;

dwa plus dwa równać się cztery — два плюс два раўняецца чатыры;

nie mogę się z nim ~ć — я не магу з ім раўняцца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

split​2 [splɪt] v. (split)

1. раско́лваць; раско́лвацца; трэ́скаць; трэ́скацца;

split open узлама́ць (сейф, шафу і да т.п.);

split a stick раскало́ць кій;

The river splits the town into two. Рака дзеліць горад напалову;

I laughed till I tho ught I should split. Я ледзь не лопнуў са смеху.

2. дзялі́ць на ча́сткі; дзялі́цца; размярко́ўваць;

split a cake разраза́ць біскві́т уздо́ўж;

split the cost дзялі́ць расхо́ды

3. дзялі́цца на ча́сткі, распада́цца, раско́лвацца;

The court split four and four. Галасы ў судзе раздзяліліся: чатыры на чатыры;

The language split into several dialects. Мова распалася на некалькі дыялектаў.

♦

split the difference браць сярэ́днюю велічыню́; сыхо́дзіцца ў цане́; ісці́ на кампрамі́с;

split hairs derog. спрача́цца пра дро́бязі; быць прыдзі́рлівым, педанты́чным;

split one’s sides with laughter ло́пнуць са сме́ху

split away [ˌsplɪtəˈweɪ] phr. v. =

split offsplit off [ˌsplɪtˈɒf] phr. v. адкало́цца, адшчапі́цца;

The road splits off from the highway. Дарога адгаліноўваецца ад шашы.

split up [ˌsplɪtˈʌp] phr. v. разысці́ся, разлучы́цца;

They split up after a year of marriage. Яны разышліся праз год пасля шлюбу.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

mal

1.

adv раз

zwei ~ zwei ist vier — дво́йчы два [два ў два] – чаты́ры

2.

prtc разм. (скар. ад éinmal) ану́

sag ~! — aну́, скажы́!

komm ~ her! — хадзі́ сюды́!

das ist nun ~ so — гэ́та так і ёсць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

czterdziestka

czterdziest|ka

ж.

1. сорак (лічба);

2. саракавы нумар; чатыры дзесяткі;

3. разм. сорак гадоў;

on jest po ~ce — яму ўжо за сорак;

4. разм. кварта;

~ka wódki — кварта гарэлкі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

wzdłuż

1. уздоўж; наўсцяж; па-над;

wzdłuż rzeki — ўздоўж ракі; па-над ракой;

wzdłuż drogi — наўсцяж дарогі;

2. у даўжыню; удоўж;

pokój ma cztery metry wzdłuż — пакой мае чатыры метры ў даўжыню

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

загаці́ць, ‑гачу, ‑гаціш, ‑гаціць; зак., што.

1. Разм. Палажыць гаць, пакрыць гаццю (для праходу, праезду). Загаціць балота.

2. Разм. Перагарадзіць плацінай; запрудзіць. — Загаціць, — кажуць далей, — трэба рэчку, Каб возера было, каб быў і млын. Купала.

3. Абл. Запоўніць цалкам якую‑н. прастору, праход і пад. — Ну і насіласавалі, няўрокам кажучы, яму, усе чатыры секцыі вежы, і каб яшчэ была адна яма, то і яе б загацілі. Ермаловіч.

4. перан. Затраціць на што‑н. бязмерна вялікія сродкі. Ты ўсё золатам хочаш прыцьміць, загаціць... Ці ж прыгледзеўся, хорамны княжа? Кроў на золаце гэтым людская блішчыць, Кроў, якой і твая моц не змажа. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

метр ​1, ‑а, м.

1. Адзінка даўжыні ў метрычнай сістэме мер, роўная ста сантыметрам. Гэта была прасторная чатырохкантовая яма даўжынёю ў восем метраў і на чатыры метры шырыні. Колас.

2. Лінейка такой жа даўжыні з нанесенымі на ёй дзяленнямі на сантыметры. У майго бацькі ніколі не было на плячах стрэльбы. Але затое ў кішэні, у пінжаку, ляжаў складны блішчасты метр. Сачанка.

3. Паверхня чаго‑н., колькасць якога‑н. матэрыялу, роўная гэтай меры (квадраты, пагонны, кубічны метр). Метр жылой плошчы. Метр дроў.

[Ад грэч. metron — мера.]

метр ​2, ‑а, м.

1. У вершаскладанні — намер верша, стапа.

2. У музыцы — раўнамернасць чаргавання моцных і слабых долей у такце.

[Ад грэч. metron — мера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

немалы́, ‑ая, ‑ое.

1. Даволі вялікі, значны па велічыні, памерах, колькасці. Немалыя грошы. □ Немалую дарогу прайшлі мы Па чужой і па роднай зямлі. Колас. — Колькі сёння атрымана патронаў? — запытаўся камандуючы. І хоць начальнік тыла назваў немалую лічбу, камандуючы быў незадаволены. Мележ. // Даволі працяглы (пра тэрмін, час і пад.). Чатыры гады — немалы час. Чарнышэвіч.

2. Значны па сіле, інтэнсіўнасці, глыбіні праяўлення. Немалая радасць. □ Рух узняўся за лесам І лязгат, і гром немалы. Куляшоў.

3. Які мае даволі вялікае значэнне, аўтарытэт у грамадстве; значны, важны. Сярэдні чыноўнік губернскіх канцылярый або немалы чын на чыгунцы заўсёды будаваў сабе пад старасць такі дом. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)