прасто́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Трон манарха.

Узысці на п. (стаць манархам). Сядзець на прастоле (царстваваць).

2. Высокі стол, які стаіць пасярэдзіне царкоўнага алтара.

|| прым. прасто́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; уст.).

Прастольнае свята (у гонар святога, з імем якога звязана царква).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Прысто́л ’прастол’ (гарад., Сл. ПЗБ), ’сельскае свята ў гонар святога, імем якога названа царква’ (Мат. Гом.). Гл. прасто́л, прасто́льны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

манасты́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Рэлігійная абшчына манахаў або манашак, якая ўтварае царкоўна-гаспадарчую арганізацыю.

Мужчынскі м.

Жаночы м.

2. Тэрыторыя, царква і жылыя памяшканні такой абшчыны.

◊

Падвесці пад манастыр каго (разм.) — паставіць каго-н. у вельмі непрыемнае, цяжкае становішча.

|| прым. манасты́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аўтакефа́лія

(ад гр. autos = сам + kephale = галава)

незалежная, самакіравальная праваслаўная царква.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

autocephalous

[,ɔtəˈsefələs]

adj.

аўтакефа́льны, самасто́йны, самаўла́дны

Belarus(i)an Autocephalous Church — Белару́ская Аўтакефа́льная Царква́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

золатагало́вы, ‑ая, ‑ае.

1. З пазалочанымі купаламі. Золатагаловая царква.

2. З валасамі залацістага колеру. Маленькая золатагаловая дзяўчынка працягвала да.. [Мікалая] рукі, быццам просячы адпомсціць за яе. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

велікаму́чанік, ‑а, м.

Назва, якую праваслаўная царква прысвойвала тым паслядоўнікам хрысціянства, якія, паводле паданняў, перанеслі самыя цяжкія мукі за веру. // Уст. Пра чалавека, які многа пакутуе, мучыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трегла́вый

1. (с тремя главами) архит. трохку́пальны;

трегла́вая це́рковь трохку́пальная царква́;

2. (с тремя головами) поэт. трохгало́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

minster

[ˈmɪnstər]

n., esp. Brit.

1) касьцёл у манастыры́

2) сабо́р -а m., вялі́кая царква́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Сабо́р 1 ’у дарэвалюцыйнай Расіі — сход службовых ці выбарных асоб’, ’сход ці з’езд прадстаўнікоў вышэйшага духавенства хрысціянскай царквы’, ’галоўная або вялікая царква ў горадзе, манастыры’ (ТСБМ), ’царква’ (Сцяшк.). З рус. собо́р ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 56), якое запазычана з царкоўнаславянскай, параўн. ст.-рус. съборъ, ст.-слав. съборъ, першапачаткова ’сход духавенства’ < прасл. *sъbrati. Калька з грэч. συναγωγή ’сход’. Гл. Фасмер, 3, 704 з літаратурай.

Сабо́р 2 ’куча’ (Сл. ПЗБ), ’набор’ (Нар. лекс.). Гл. субор.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)