Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАСІ́ЛЬКА
(сапр. Міляеў) Васіль Сцяпанавіч (7.4.1893, с. Бурты Чаркаскай вобл., Украіна — 18.3.1972),
украінскі рэжысёр, акцёр, педагог. Нар.арт.СССР (1944). Сцэн. дзейнасць пачаў у 1912, рэжысёрскую — у 1920. У 1926—56 (з перапынкамі) узначальваў Адэскі ўкраінскі муз.-драм. т-р (у 1948—56 — гал. рэжысёр). Сярод роляў: Шпак і Шальменка («Шальменка-дзяншчык» Р.Квіткі-Аснаўяненкі), Бублік («Платон Крэчат» А.Карнейчука), Банка («Макбет» У.Шэкспіра), Гараднічы («Рэвізор» М.Гогаля). Паставіў спектаклі: «За двума зайцамі» паводле М.Старыцкага (1925), «У нядзелю рана зелле капала...» паводле В.Кабылянскай (1955), «Гайдамакі» паводле Т.Шаўчэнкі (1961) і інш. Арганізатар шэрагу тэатр. студый, заснавальнік тэатр. музея ў Кіеве (1924).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Раске́ліна ’язва, рана’ (Ласт.). Хутчэй за ўсё, фанематычны варыянт раско́ліна ’шчыліна ад расколу’ (Бяльк.), аднак нельга выключыць сувязь з магчымым, але не зафіксаваным слоўнікамі *расшчы́ліна < шчы́ліна (гл.) пры захаванні вядомага гаворкам гістарычнага спалучэння ‑ск‑ (адносна фаналагічнай праблематыкі прабеларускага sk‑ перад ě гл. Векслер, Гіст., 91–92). Адзінкавая фіксацыя з вельмі спецыялізаванай семантыкай можа сведчыць у аднолькавай ступені як аб экспрэсіўным характары націскнога, так і на карысць штучнага ўтварэння. Параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Copia non est inopia
Запас ‒ не нястача/галеча.
Запас ‒ не нужда/недостаток.
бел. Запас есці не просіць і бяды не чыніць. Добра, у каго запас на ліхі час.
рус. Запас беды не чинит и хлеба не просит. Запас мешку не порча. Запас соли не просит. Запас плеч не тянет. Запас места не пролежит. Запасливый нужды не знает.
фр. Le superflu, chose très nécessaire (Излишек очень необходимая вешь).
англ. Store is no sore (Запас ‒ не рана/беда).
нем. Vorrat schadet nimmer (Запас никогда не вредит). Vorsorge verhütet Nachsorge (Предусмотрительность предохраняет от последующей заботы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
abrasion
[əˈbreɪʒən]
n.
1) нацёртая ра́на; задзі́рына, наму́ліна f.
Abrasions of the skin sometimes heal slowly — Задзі́рыны ча́сам го́яцца паво́лі
2) Geol. абра́зія f.; размы́тая вадо́ю гле́ба ці скала́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
scar1[skɑ:]n.
1. шрам, рубе́ц; глыбо́кая дра́піна (на дрэвах, камянях і да т.п.)
2. глыбо́кі след, ра́на;
a scar upon one’s good name пля́ма на рэпута́цыі;
Her years in prison left a scar. Яе гады ў турме пакінулі глыбокі след.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
зневажа́ннеізневажэ́нне, ‑я, н.
Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. зневажаць — зняважыць істанпаводлезнач.дзеясл. зневажацца — зняважыцца. Зневажанне пачуццяў. □ У часе выпіўкі бацюшка шмат гаманіў пра адносіны сялян да царквы і зневажанне, якое ён церпіць ад парафіян.Чарот.— Еду не трэба, вось я табе прамыю твар крыху, рана твая і загоіцца. Васілька адчуваў сябе крыху пакрыўджаным за такое зневажэнне яго раны.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́цемна, прысл.
1. На світанні або на змярканні, прыцемкам. Ты прыцемна будзеш у Шацку, Пранікнеш у змроку цішком...Бялевіч.
2.безас.узнач.вык. Цемнавата. Была такая часіна, калі і агонь паліць яшчэ рана, і не паліўшы яго — прыцемна.Баранавых.Хаця было прыцемна, але востры позірк Варыва прыкмеціў на руках у старасты валёнкі і коўдру, а на плячы — вінтоўку.М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суні́цы, ‑ніц; адз. суніца, ‑ы, ж.
1. Шматгадовая травяністая ягадная расліна сямейства ружакветных з белымі кветкамі і пахучымі ружова-чырвонымі пладамі. А ўнізе навакол цвілі, адцвіталі суніцы.Лынькоў.
2. Пахучыя салодкія ці кісла-салодкія ягады гэтай расліны. Мы з Галінкай назбіралі збанок суніц.Васілевіч.Андрэй пачаставаў суніцамі Веру і швагерак.Кулакоўскі.Летам каля старых сухіх пнёў вельмі рана паспяваюць духмяныя суніцы.Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.
Разм.
1. Устаць вельмі рана. [Адэля:] — Што гэта? Яшчэ чуць золак, а ты ўжо ўскруціўся? Звар’яцеў, стары, ці што?Чарот.— Чаго ты ў такую рань ускруціўся? Спі яшчэ.Хадкевіч.
2. Нечакана разбушавацца (пра з’явы прыроды). Ускруціцца такая завея, што з хаты носа не выткнеш.Чарнышэвіч.
3. Узвіцца ўверх. Мяч свечкай ускруціўся ўгору і ўпаў якраз пасярод вуліцы.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)