Кардо́н 1 ’дзяржаўная граніца’ (ТСБМ), ’месца, дзе знаходзіцца лясніцкі пункт’ (Яшк.), ’граніца’. Запазычанне з польск. kordon ’граніца’, з франц. cordon ’вяровачка, шнур’ (ад corde ’вяроўка’) (Булыка, Запаз., 141; Фасмер, 2, 324).
Кардо́н 2 ’цвёрдая і тоўстая папера’ (ТСБМ) < франц. carton, якое ў сваю чаргу з італ. cartone — Nomen augmentativum ад карта. Замена зыходнага т на д цяжка вытлумачыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́рта 1 ў картачнай гульні. Гл. карта 3.
Ка́рта 2 ’геаграфічная карта’. Гл. карта 3.
Ка́рта 3 ’дакумент, пасведчанне’ (КЭС, лаг.), ’ліст, запіска, паштоўка’ (Нас., Шат., Шн., Гарэц., Др.-Падб., Булг., Мал., Шпіл., Сержп.). Старое запазычанне (1539) з польск. karta, якое з італ. carta < лац. charta ’папера’ < ст.-грэч. χάρτης (Булыка, Запазыч., 142; Фасмер, 2, 203).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
купю́ра
(фр. coupure, ад couper = рэзаць, адразаць)
1) скарачэнне, пропуск у літаратурным або музычным творы;
2) каштоўная папера (напр. сторублёвая к.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
лі́пкі
1. klébrig; zähe (вязкі);
лі́пкая папе́ра (супраць мух) Flíegenleimpapier n -s, -e, Flíegenfänger m -s, -;
2. разм (назойлівы) áufdringlich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
купю́ра
(фр. coupure)
1) скарачэнне, пропуск у літаратурным або музычным творы;
2) каштоўная папера, грашовы знак (напр. сторублёвая к.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Chárta
[k-]
f -, -s i -tae [-tε]
1) папе́ра, папі́рус, пергаме́нт
2) ха́ртыя, ру́капіс; гістары́чны дакуме́нт
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дра́цца, дзяру́ся, дзярэ́шся, дзярэ́цца; дзяро́мся, дзераце́ся, дзяру́цца; дзяры́ся; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Раздзірацца на кавалкі, шматкі.
Папера лёгка дзярэцца.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зношвацца да дзірак, станавіцца непрыгодным.
Па такой дарозе абутак хутка дзярэцца.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Знімацца, адрывацца, адставаць.
Дзяры лыка пакуль дзярэцца (прыказка).
4. Драпаць адзін аднаго.
Каты дзяруцца.
5. Наносіць каму-н. драпіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ма́рмур ’цвёрдая горная парода, якая ўжываецца для архітэктурных і скульптурных работ’ (ТСБМ, Нас., Бес.; швянч., Сл. ПЗБ), марму́рак ’папера, афарбаваная пад мармур’, марму́ркавы ’колерам падобны да мармура’ (Нас.), марвовы ’мармуровы’ (мін., Нар. сл.), ст.-бел. мармуръ, марморъ ’мармур’ (XV ст.) запазычана са ст.-польск. marmur, marmor (Булыка, Лекс. запазыч., 141; Кюнэ, 76), якія з лац. marmor ’тс’ < ст.-грэч. μάρμαρος ’камень’, ’бліскучы камень’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
glansowany
glansowan|y
глянцаваны;
papier ~y — глянцавая папера;
rękawiczki ~e уст. скураныя пальчаткі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абліга́цыя
(лац. obligatio = абавязацельства)
каштоўная папера, якая дае яе трымальніку даход у выглядзе працэнтаў ад яе намінальнай вартасці або выйгрышу.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)