абчы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., каго-што.
1. Вызваліць ад бруду, пылу і пад.; зрабіць чыстым. Абчысціць паліто ад снегу. // Пазбавіць ад налёту паверхню чаго‑н. // Зняць лушпіны, скурку і пад.; абабраць, аблузаць.
2. перан. Разм. Абакрасці, абабраць, абрабаваць. Пакуль ён [Паліводскі] ляжаў ледзьве жывы ў балоце, нехта абчысціў яго пазухі і кішэні. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рабіць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., што.
1. Зрабіць, выпрацаваць з чаго-н.; выпусціць.
Завод вырабіў многа станкоў.
2. Апрацаваць дубленнем.
В. авечую шкуру.
3. Выканаць пэўную колькасць работы; выпрацаваць.
В. норму.
4. Добра падрыхтаваць для пасеву, пасадкі (глебу).
В. поле.
5. Дасканала зрабіць; змайстраваць.
В. ліштвы.
6. Запэцкаць, сапсаваць што-н. неахайным абыходжаннем (разм.).
В. паліто ў смалу.
|| незак. вырабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. вы́раб, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
борт, -а, М -рце, мн. барты́, барто́ў, м.
1. Бакавая сценка марскога або рачнога судна, самалёта.
Кінуць за б.
Апынуцца (аказацца) за бортам (таксама перан.: аказацца выключаным з якой-н. справы).
2. Сценка кузава грузавога аўтамабіля, адкрытага таварнага вагона і пад.
Барты грузавіка.
3. Левы або правы край адзення (паліто, пінжака і пад.) з петлямі або гузікамі для зашпільвання.
|| памянш. бо́рцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 і 3 знач.).
|| прым. бартавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перахадзі́ць, -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак.
1. што. Перабыць якую-н. пару, ходзячы ў чым-н. ці як-н.
П. зіму ў асеннім паліто.
2. чым. У гульнях: пайсці іначай, перамяніць ход.
П. пешкай.
3. што. Перанесці на нагах (хваробу; разм.).
П. грып.
4. што і без дап. Абысці ўсё або многа чаго-н.
Колькі я перахадзіў за год!
Усе дарогі ў наваколлі перахадзіў.
|| незак. перахо́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ці, РДМ ма́ці і ма́церы, В ма́ці і ма́церу, Т ма́ці і ма́церай, мн. ма́ці і ма́церы, Р ма́ці і мацярэ́й, Д ма́ці і мацяра́м, Т ма́ці і мацяра́мі, М ма́ці і мацяра́х, ж.
1. Жанчына ў адносінах да сваіх дзяцей.
Родная м.
М.-адзіночка.
2. Самка ў адносінах да яе дзяцей.
|| прым. мацяры́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і ма́церын, -а (да 1 знач.; разм.).
Мацярынская любоў.
Мацерына паліто.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паве́сіць сов.
1. пове́сить;
п. паліто́ — пове́сить пальто́;
п. аб’я́ву — пове́сить объявле́ние;
2. (лишить жизни) пове́сить, удави́ть;
◊ п. нос (на кві́нту) — пове́сить нос (на кви́нту)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падкла́дка ж.
1. в разн. знач. подкла́дка;
паліто́ на шаўко́вай ~дцы — пальто́ на шёлковой подкла́дке;
рэ́йкавая п. — ре́льсовая подкла́дка;
2. перен. (скрытая причина) подкла́дка, подоплёка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прамо́кнуць сов., в разн. знач. промо́кнуть;
паліто́ ~кла — пальто́ промо́кло;
кано́плі ~клі два ты́дні — треста́ конопли́ промо́кла две неде́ли;
◊ п. да ні́ткі — промо́кнуть до ни́тки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пагрубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Стаць, зрабіцца грубым, грубейшым. Твар Залеціна дзіўна пагрубеў за дзень. Хадкевіч.
2. Разм. Стаць, зрабіцца поўным, паўнейшым. Нават у паліто было відно, як пагрубела .. постаць [Лёдзі]. Карпаў.
3. Абл. Стаць цяжарнай. Дзівачка мая Марылька. Якая яна сарамяжая. Як стала відно, што пагрубела, дык з кватэры не мог выцягнуць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́стаць 1, ‑і, ж.
Стан, фігура. Праз хвіліну, не болей, Рыгорава постаць знікла ў натоўпе шумлівых гледачоў. Гартны. Нават у паліто было відно, як пагрубела.. [Лёдзіна] постаць. Карпаў.
по́стаць 2, ‑і, ж.
Палоска жыта або іншай збажыны, занятая адной жняёй у час жніва. Сярпом махаючы крывым, Мы, жонкі, ўдовы і дзяўчаты, Пры доўгай постаці стаім. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)