Му́ця1 ’кашэль з вечкам, плецены з бяросты’ (івац., Нар. сл.). Няясна. Магчыма, з ням.Mütz ’шапка, фуражка, калпак’ < с.-н.-ням.mutze, якое з с.-лац.almutia ’шапка для духоўных асоб’ < араб.al‑mustaqah ’кажух; футравае паліто’ (Васэрцыер, 158).
Му́ця2 ’ілгун, манюка’ (івац., Нар. сл.), мутя́ ’хто гаворыць абы-што’ (пін., З нар. сл.), пін. ’няпраўда’ (Шатал.). Да муці́ць. Аб суфіксе ‑ʼа гл. Слаўскі, SP, 1, 59–60.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праці́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Прабрацца, пранікнуць у што‑н. вузкае, цеснае ці паміж кім‑, чым‑н. Таццяна абышла вакол агароджы і на другім баку ўбачыла ладную такі шчыліну. Ёй удалося праціснуцца.Васілёнак.Свідраль устаў, апрануў паліто і праціснуўся праз парадзелы натоўп да дзвярэй.Дуброўскі.Статкевіч праціснуўся між лавак.Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацёрты, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад пацерці.
2.узнач.прым. Са слядамі доўгага карыстання; паношаны. Пацёрты партфель. Пацёртае паліто. □ Няскладны машыніст у пацёртай нямецкай форменцы быў заняты не зусім звычайнай для яго працы справай.Лынькоў.
3.перан.; узнач.прым.Разм. Змардаваны, змарнелы. Пацёрты твар. Пацёрты выгляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшпілі́ць, ‑пілю, ‑піліш, ‑піліць; зак., што.
Раз’яднаць што‑н. зашпіленае. Расшпіліць паліто. □ Нешта перашкодзіла старому гаварыць, ён задыхнуўся, расшпіліў каўнер.Бажко.Я расшпіліў кабуру, дастаў браўнінг і стрэліў у гадзюку.Мікуліч.// Вызваліць, раскрыць засцежку (гаплікі, гузікі і пад.), каб раз’яднаць зашпіленае. Заслонаў сеў за стол, расшпіліў гузікі кажушка і загаварыў.Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
get off
а) зла́зіць; сыхо́дзіць; высяда́ць
to get off the train — высяда́ць зь цягніка́
б) здыма́ць (паліто́)
в) уцячы́, уратава́цца; дапамагчы́ уцячы́
г) (пра самалёт) падыма́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
płaszcz
м.
1.паліто; плашч;
płaszcz nieprzemakalny — непрамакальны плашч;
płaszcz kąpielowy — лазневы халат;
2.тэх. кажух; абалонка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
1. Вызваліць ад бруду, пылу і пад.; зрабіць чыстым. Абчысціць паліто ад снегу.// Пазбавіць ад налёту паверхню чаго‑н. // Зняць лушпіны, скурку і пад.; абабраць, аблузаць.
2.перан.Разм. Абакрасці, абабраць, абрабаваць. Пакуль ён [Паліводскі] ляжаў ледзьве жывы ў балоце, нехта абчысціў яго пазухі і кішэні.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ці, РДМ ма́ці і ма́церы, В ма́ці і ма́церу, Т ма́ці і ма́церай, мн. ма́ці і ма́церы, Р ма́ці і мацярэ́й, Д ма́ці і мацяра́м, Т ма́ці і мацяра́мі, М ма́ці і мацяра́х, ж.
1. Жанчына ў адносінах да сваіх дзяцей.
Родная м.
М.-адзіночка.
2. Самка ў адносінах да яе дзяцей.
|| прым.мацяры́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.) іма́церын, -а (да 1 знач.; разм.).
Мацярынская любоў.
Мацерына паліто.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)