каўне́р, ‑няра, м.
Верхняя, часцей прышыўная частка адзення, якая прылягае да шыі. Вышыты каўнер. Каракулевы каўнер. Паставіць каўнер. □ Шэрае летняе паліто .. [Зараніка] стала плямістым, капялюш намок, і з абвіслых палёў сцякала за каўнер вада. Хадкевіч. Каўнер ціснуў горла, замінаў гаварыць. Мележ.
•••
Браць (узяць) за каўнер гл. браць.
За каўнер не капае гл. капаць.
Закласці за каўнер гл. закласці.
[Ням. Kolner.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́тні 1, ‑яя, ‑яе.
Які мае адносіны да лета; звязаны з летам, адбываецца летам. Летняя раніца. Летнія канікулы. Летнія дажджы. □ Летні дзень год корміць. Прыказка. // Які выкарыстоўваецца летам; прызначаны для лета. Летні кінатэатр. □ На .. [настаўніку] было халоднае паліто і летняя шапка. Колас.
ле́тні 2, ‑яя, ‑яе.
Разм. Цеплаваты, хатняй тэмпературы, крыху падагрэты (звычайна пра ваду). Мыцца летняй вадою.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
подкла́дка
1. портн. падкла́дка, -кі ж.; падшэ́ўка, -кі ж.; разг. падбі́ўка, -кі ж.;
подкла́дка пальто́ падкла́дка (падшэ́ўка, падбі́ўка) паліто́;
2. прям., перен. падкла́дка, -кі ж.;
ре́льсовая подкла́дка рэ́йкавая падкла́дка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
рука́ў, -кава́ м., в разн. знач. рука́в;
р. паліто́ — рука́в пальто́;
пажа́рны р. — пожа́рный рука́в;
р. ракі́ — рука́в реки́;
◊ закаса́ўшы рукавы́ — засучи́в рукава́;
спусці́ўшы рукавы́ — спустя́ рукава́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
poła
poł|a
ж. крысо, пала;
~a płaszcza — крысо паліто;
trzymać się czyjej ~y — трымацца за чыю палу (спадніцу)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
апрану́ць, -ану́, -а́неш, -а́не; -а́нем, -а́неце, -а́нуць; -ані́; -а́нуты і -а́нены; зак.
1. каго-што. Адзець.
А. дзіця.
2. што. Надзець, нацягнуць на сябе ці на каго-н. якую-н. вопратку.
А. паліто.
3. каго-што. Забяспечыць неабходнай вопраткай (разм.).
А. сям’ю.
4. каго-што. Увасобіць у якой-н. форме.
А. хлопца ў мядзведзя.
5. перан. Пакрыць.
Ноч апранула зямлю.
|| незак. апрана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. апрану́цца, -ану́ся, -а́нешся, -а́нецца; -а́немся, -а́нецеся, -а́нуцца; -ані́ся; незак. апрана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. апрана́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; зак., каго-што.
1. Надаць чаму‑н. вісячае становішча. Павесіць на сцяну карціну. Павесіць паліто на вешалку. □ Пракоп сеў, зняў шапку і павесіў яе на заціснуты між каленяў кій. Колас.
2. Пакараць смерцю цераз павешанне. Старых [немцы] вывелі на калгасны двор і павесілі на дупл[я]ватай паўзасохлай бярозе. Лынькоў.
•••
Павесіць (звесіць) галаву — замаркоціцца, затужыць.
Павесіць (апусціць, звесіць) нос — засумаваць, зажурыцца, замаркоціцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́разь, ‑і, ж.
1. Скразная, звычайна вузкая адтуліна, прарэзаная ў чым‑н. Саўка зазірнуў у проразь дупла: там бялелі рэшткі воску і дзе-нідзе блішчаў мёд. Сачанка. І тут заўважыў Міколка, як праз проразь паліто відаць жандарскія сінія штаны. Лынькоў. // Разм. Від мастацкай скразной разьбы. // Спец. Выраз, жалабок у прыцэльным прыстасаванні агнястрэльнай зброі.
2. Спецыяльная лодка для перавозкі жывой рыбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
энтузія́зм, ‑у, м.
Высокая ступень натхнення, захаплення, душэўны ўздым. Знімаючы паліто, Лабановіч спытаў Шырокага: — Але не баіцеся вы, Тарас Іванавіч, што прымаеце нас, адшчапенцаў, крамольнікаў, ды яшчэ з такім энтузіязмам? Колас. Поўныя энтузіязму, не спыняючыся ні перад якімі цяжкасцямі, яны [камсамольцы] прымалі самы актыўны і непасрэдны ўдзел у ажыццяўленні планаў індустрыялізацыі, у правядзенні калектывізацыі сельскай гаспадаркі, у вырашэнні задач культурнага будаўніцтва. Машэраў.
[Ад грэч. enthusiasmós — высокая ступень натхнення, душэўны ўздым.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
überhaben
vt
1)
er hat den Mántel über — ён накі́нуў паліто́
2)
er hat es über — разм. гэ́та яму́ надаку́чыла [абрды́ла]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)