зачэ́рпнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак., што і чаго.
Тое, што і зачэрпаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размо́кнуць, -ну, -неш, -не; размо́к, -кла; зак.
Набраўшы вільгаці, разбухнуць, размякнуць.
|| незак. размака́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удзеўбану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак. і аднакр.
Ударыць дзюбай, клюнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ці́хнуць, -ну, -неш, -не; ціх, -хла; -ні; незак. (разм.).
Сціхаць, змаўкаць.
Ціхнуць птушыныя галасы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́хнуць², -ну, -неш, -не; ча́хнуў, -нула; -ні; зак. (разм.).
Гучна стрэліць, ударыць і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
no
1. ну!;
no zaczynamy! — ну, пачынаем!;
no nie krzycz tak! — ну (ды) не крычы так!;
2. ану, ж (жа);
daj no! — ану дай!;
chodźcie no tu! — ану хадзіце сюды!; хадзіце ж сюды!;
no przecież — ну вядома ж
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Злі́гла цёпла’ (Сцяшк.). Параўн. укр. зли́г(ну)ти ’паменшыцца (пра мароз)’ (Грынч.). Прыслоўе ад элавага дзеепрыметніка да дзеяслова *злігнуць ’пацяпле́ць’. Верагодна, звязана з льга, лёгкі (гл.) з чаргаваннем галоснага: з‑ліг‑ну‑ць. Сувязь з балт. формамі (пра якую гл. адліга) можа быць генетычнай, а не сведчыць пра запазычанне насуперак Лаўчутэ, Сл. балт., 18 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ну́тка ’ну, давай’ (Нас.), наткала ’калі падахвочваюць да падняцця цяжару’ (Чачот), рус. нутко ’ну, давай’. З ну (гл.) і ўзмацняльнай падвойнай часціцы ‑tk‑, якая можа адлюстроўваць кантамінацыю ўзмацняльных партыкул *‑to (параўн. серб.-харв. нито ’тс’) і *‑ka (параўн. рус. пука ’тс’) (ESSJ SG, 1, 331), або непасрэдна з ⁺нуте (гл. нуце) і ‑ka (параўн. тутака, тамака), што павінна было адбыцца яшчэ да пераходу т’ > ц у беларускай мове. Не выключаны ўплыў дзеяслоўных канчаткаў, пры якім ‑т адпавядае адз. л. ‑це — мн., а ‑ла — форме прошлага часу, параўн. славен. nut (адз. л.), ’бач’, nuta (падв. л.), nute (мн. л.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
со́хнуць, -ну, -неш, -не; сох, -хла; -ні; незак.
1. Рабіцца сухім, трацячы вільгаць.
На лузе сохне сена.
У горле сохне (безас.; перасыхае).
2. Вянуць, гінуць (пра расліны).
Пакаёвыя кветкі чамусьці сохнуць.
Трава сохне без дажджу.
3. перан. Худзець (ад хваробы, перажыванняў, цяжкай працы).
Хворы сохне.
4. Пакутаваць ад кахання.
С. па дзяўчыне.
|| зак. вы́сахнуць, -ну, -неш, -не; вы́сах, -хла; -ні (да 1 знач.), засо́хнуць, -ну, -неш, -не; засо́х, -хла; -ні (да 2 знач.) і прасо́хнуць, -ну, -неш, -не; прасо́х, -хла; -ні (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Апры́кнуць ’надакучыць’ (Бяльк.). Апрыклы, апрыкліцца (Яруш., Гарэц.) у сувязі з формай прошлага часу. З о‑прык‑ну‑ць. Гл. прыкры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)