ГРАН,

1) адзінка масы, што выкарыстоўвалася ў аптэкарскай практыцы (гл. Аптэкарская вага). 1 гран = 62,2 мг. У сістэме англ. мер гран гандлёвы, аптэкарскі і тройскі (для ўзважвання каштоўных камянёў і металаў) роўны 64,8 мг.

2) (Перан.) мізэрна малая велічыня.

т. 5, с. 404

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЫМУ́ЧЫ ГАЗ,

сумесь 2 аб’ёмаў вадароду і 1 аб’ёму кіслароду. Пры падпальванні ўзрываецца, у прысутнасці губчатай плаціны гарыць: 2H2 + O2 = 2H2O + 572 кДж. Вадародна-кіслароднае полымя (т-ра да 2800 °C) выкарыстоўваюць для газавай зваркі і рэзкі металаў.

т. 5, с. 481

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бранзале́т

(польск. branzoleta, ад фр. bracelet)

упрыгожанне ў выглядзе вялікага кольца з высакародных металаў, слановай косці, якое носяць на руцэ вышэй кісці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сіліко́ль

(ад лац. silex, -icis = крэмень)

сплаў крэмнію з невялікай колькасцю прымесей, які выкарыстоўваюць для атрымання сплаваў каляровых металаў, багатых на крэмній.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шпэ́йза

(ням. Speise = ежа)

пабочны або прамежкавы прадукт у вытворчасці некаторых каляровых металаў (сплаў арсенідаў і антыманідаў медзі, нікелю, кобальту і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

кро́кус

(н.-лац. crocus, ад гр. krokos)

1) тое, што і шафран 1;

2) парашок вокісу жалеза шафранавага колеру для паліроўкі шкла, металаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ювелі́р

(ням. Juwelier, ад ст.-ням. jubelierer)

1) майстар, які вырабляе рэчы з дарагіх металаў і каштоўных камянёў;

2) гандляр каштоўнымі рэчамі, упрыгожаннямі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГАЗАЭЛЕКТРЫ́ЧНАЯ ЗВА́РКА,

спосаб злучэння металаў у асяроддзі ахоўных газаў; від дугавой зваркі. Газы падаюцца гарэлкай зварачнай або напаўняюць камеру з вырабамі. Яны засцерагаюць метал ад шкоднага ўплыву атм. паветра, паляпшаюць якасць зварнога шва, павышаюць устойлівасць гарэння дугі. Газаэлектрычная зварка бывае ручная, паўаўтаматычная і аўтаматычная. Выкарыстоўваецца для злучэння дэталей малой і сярэдняй таўшчыні.

Газаэлектрычная зварка ў вуглякіслым газе (найб. пашырана) зварваюць сталь розных марак, у інертных газах — большасць каляровых металаў і нержавейных сталей. З інертных газаў найчасцей выкарыстоўваюць аргон (аргонадугавая зварка), радзей — гелій. Зварка робіцца электродамі, якія плавяцца (напр., стальныя, алюмініевыя) або не плавяцца (вальфрамавыя, вугальныя і інш.). Разнавіднасць газаэлектрычнай зваркі — плазмавая зварка.

т. 4, с. 430

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

баразо́н

[ад бор + аз(от)]

спалучэнне бору з азотам, крышталічнае рэчыва, блізкае па цвёрдасці да алмаза; выкарыстоўваецца пры механічнай апрацоўцы паверхні металаў, шкла і пры вырабе тэрмаўстойлівых ізалятараў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каро́зія

(п.-лац. corrosio = раз’яданне)

1) разбурэнне металаў пад уздзеяннем асяроддзя (напр. к. жалеза);

2) разбурэнне горных парод пад уздзеяннем вады (напр. к. глебы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)