аўтарата́цыя
(ад аўта- + ратацыя)
самапаварочванне самалёта вакол падоўжнай восі; гэтай з’явай тлумачыцца штопар самалёта.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гамано́мія
(ад гама- + -номія)
выпадак гамалогіі, размяшчэнне падобных частак арганізма вакол яго папярочнай восі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
асто́жжа Месца і плятнёвая агарожа вакол стога сена (Нас.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
preoccupied [priˈɒkjupaɪd] adj. (with) заклапо́чаны; захо́плены (чым-н.);
She was too preoccupied with her own problems to notice anything around. Яна была так заклапочана сваімі ўласнымі праблемамі, што не заўважала нічога вакол.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ручэ́йнік ’маленькі чарвячок, які будуе вакол сябе домік-трубачку’ (Сл. рэг. лекс.). Звычайна адносяць да ручай, ручэй (гл.). Аднак не выключана сувязь з ручэйка, ручайка (гл.), паколькі можа асацыявацца з навітай на верацяно ніткай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апіса́ць, апішу́, апі́шаш, апі́ша; апішы́; апіса́ны; зак.
1. каго-што. Расказаць пра каго-, што-н., паказаць, абмаляваць у пісьмовай або вуснай форме.
А. падзеі.
2. што. Перадаць звесткі пра склад, асаблівасці чаго-н.
А. мясцовую гаворку.
3. што. Скласці поўны спіс чаго-н. (з мэтай уліку, па прычыне якой-н. пастановы судовых органаў і пад.).
А. маёмасць.
4. што. Завяшчаць каму-н.
А. дом старэйшаму сыну.
5. што. У матэматыцы: начарціць адну фігуру вакол другой з захаваннем пэўных умоў.
А. акружнасць вакол трохвугольніка.
6. што. Зрабіць рух, перамясціцца па крывой.
А. дугу.
|| незак. апі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. апіса́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і во́піс, -у, м. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
по́люс, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзін з двух пунктаў перасячэння ўяўнай восі вярчэння Зямлі з зямной паверхняй, а таксама мясцовасць вакол гэтых пунктаў.
Паўночны п.
2. Адзін з двух супрацьлеглых канцоў электрычнага ланцуга або магніта (спец.).
Дадатны, адмоўны п.
3. перан. Што-н. зусім супрацьлеглае чаму-н. іншаму (кніжн.).
Гэтыя характары — два полюсы.
○
Полюсы свету (спец.) — пункты перасячэння нябеснай сферы т.зв. воссю свету, вакол якой адбываецца сутачнае вярчэнне гэтай сферы.
Паўночны і Паўднёвы полюсы свету.
Полюсы холаду (спец.) — вобласці найбольш нізкіх зімовых тэмператур на зямной паверхні.
Магнітныя полюсы Зямлі (спец.) — пункты на зямной паверхні, у якіх магнітная стрэлка з гарызантальнай воссю вярчэння прымае вертыкальнае становішча.
|| прым. по́люсны, -ая, -ае (да 2 знач.).
П. ток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аблямава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; зак., што.
1. Абшыць па краях палоскай з іншага матэрыялу.
А. рукавы сукенкі.
2. перан. Акружыць што-н., размясціцца вакол чаго-н.
Алешнік прыгожа аблямаваў берагі возера.
|| незак. аблямо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. аблямо́ўка, -і, ДМ -мо́ўцы, ж. (да 1 знач.) і аблямо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абве́сці сов., в разн. знач. обвести́; (чертой, полоской — ещё) очерти́ть, окайми́ть;
а. вако́л до́ма — обвести́ вокру́г до́ма;
а. вача́мі — обвести́ глаза́ми;
а. ро́вам — обвести́ рвом;
а. чарцёж ту́шшу — обвести́ чертёж ту́шью;
напада́ючы абвёў іграка́ і забі́ў мяч — напада́ющий обвёл игрока́ и заби́л мяч;
◊ а. вако́л па́льца — обвести́ вокру́г па́льца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
вы́таптаць, ‑тапчу, ‑тапчаш, ‑тапча; зак., што.
1. Пралажыць хадзьбою; пратаптаць. Вытаптаць сцежку.
2. Топчучы, сапсаваць, знішчыць; стаптаць; здратаваць. Вытаптаць пасевы, грады. // Абмяць нагамі, абтаптаць. Вытаптаць снег вакол дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)