АРТЭ́ГА СААВЕ́ДРА

(Ortega Saavedra) Даніэль (н. 11.11.1945, г. Ла-Лібертад, Нікарагуа),

дзяржаўны, палітычны і ваенны дзеяч Нікарагуа. Прэзідэнт Рэспублікі Нікарагуа ў 1985—90. З 1962 удзельнік барацьбы супраць дыктатуры Самосы, з 1965 чл. Нац. Кіраўніцтва Сандзінісцкага фронту нац. вызвалення (СФНВ), у 1966—67 камандуючы Цэнтр. фронтам партыз. атрадаў. У 1975—79 адзін з кіраўнікоў узбр. сіл СФНВ. У 1981—85 каардынатар Кіруючага савета ўрада Нац. адраджэння.

т. 1, с. 511

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАВІ́ЛАЎ Максім Андрэевіч

(9.8.1903, г. Полацк — 11.7.1960),

ваенны дзеяч. Ген.-лейт. (1955). Скончыў Аб’яднаную бел. ваен. школу імя ЦВК БССР (1927), ваен. акадэміі імя Фрунзе (1936), Генштаба (1948). У Чырв. Арміі з 1924. Удзельнік баёў каля воз. Хасан у 1938. У 1942—44 нач. штаба арміі Далёкаўсх. фронту. З 1944 у Генштабе Сав. Арміі. З 1954 нач. штаба Забайкальскай ваен. акругі, з 1956 у ваенна-навуч. установах.

т. 3, с. 422

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

карабе́ль, -бля́ м. кора́бль;

вае́нны к. — вое́нный кора́бль;

акія́нскі к. — океа́нский кора́бль;

○ касмі́чны к. — косми́ческий кора́бль;

ліне́йны к. — лине́йный кора́бль;

◊ спалі́ць свае́ ~блі́ — сжечь свои́ корабли́;

вялі́каму ~блю́ вялі́кае пла́ванне — погов. большо́му кораблю́ большо́е пла́вание

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грыме́ць несов., прям., перен. греме́ть; (о громе, орудии и т.п. — ещё) грохота́ть;

гром ~мі́ць — гром греми́т (грохо́чет);

~ме́ў вае́нны арке́стр — греме́л вое́нный орке́стр;

яго́ імя́ ~ме́ла па ўсёй акру́зе — его́ и́мя греме́ло по всей окру́ге

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́гер

(ням. Lager)

1) часовая стаянка, часта пад адкрытым небам, у палатках (напр. ваенны л., турысцкі л.);

2) месца ўтрымання ваеннапалонных ці зняволеных (напр. канцэнтрацыйны л.);

3) перан. групоўка людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

правака́цыя

(лац. provocatio = выклік)

1) здрадніцкае падбухторванне каго-н. да дзеянняў, якія могуць прывесці да цяжкіх вынікаў;

2) агрэсіўнае дзеянне з мэтай выклікаць ваенны канфлікт;

3) мед. штучнае выкліканне якіх-н. праяў хваробы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

люк, ‑а, м.

1. Адтуліна (звычайна з векам) для пранікнення ўнутр або на паверхню чаго‑н. Каналізацыйны люк. □ Быстроў, адчыніўшы люк, забраўся ў машыну. Мележ. Праз другі ход, праз люк у столі над кухняй .. [Зося] прынесла прасціну, падушку, коўдру. Шамякін.

2. Тое, што і амбразура (у 1 знач.). Пасажырскі «дуглас» быў пераабсталяваны на ваенны лад. Наверсе зрабілі вежу.. Уздоўж бартоў — люкі для кулямётаў. Новікаў.

3. Адтуліна ў сценках машын, труб (для загрузкі або разгрузкі чаго‑н., асвятлення і пад.). Люк для засыпання хімікатаў.

[Гал. luik.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трыбуна́л, ‑а, м.

1. Спецыяльны судовы орган па разгляду ваенных і асабліва цяжкіх грамадзянскіх злачынстваў. Ваенны трыбунал. □ [Мірон Іванавіч:] — Аднак ты гарачая ў нас, Надзежда Астапаўна, Цябе б проста старшынёй спецыяльнага трыбунала. Лынькоў. // зб. Суддзі, судовая калегія гэтага органа. — Таварыш палкоўнік, а можа цяпер ззавём трыбунал? — для паўнаты карціны спытаў я. Няхай.

2. Разгляд судовых спраў такім органам. За цюк бязі, украдзены з чужога эшалона, калі ехалі з-пад Выбарга ў Гарту, двое разведчыкаў пайшлі пад трыбунал. Навуменка. // Судовае пасяджэнне гэтага органа.

[Ад лац. tribunal — судзілішча.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арма́да

(ісп. armada = флот)

вялікае злучэнне ваенных караблёў або самалётаў, якія дзейнічаюць узгоднена;

Вялікая а. — буйны ваенны флот іспанскага караля Філіпа II, накіраваны ў 1588 г. для заваявання Англіі і знішчаны англійскім флотам і штормам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

брыгадзі́р

(ням. Brigadier, ад фр. brigadier)

1) кіраўнік вытворчай брыгады;

2) унтэр-афіцэр у некаторых родах войск, а таксама ў жандармерыі Францыі;

3) ваенны чын у Расіі ў 18 ст., сярэдні паміж палкоўнікам і генералам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)