бо́нза

(яп. bond-zu = добры настаўнік)

1) будыйскі святар і манах у краінах Азіі;

2) перан. надзьмуты, ганарысты чыноўнік.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бунтава́ць

(польск. buntować, ад ням. Bund = звязак)

1) падымаць бунт, удзельнічаць у бунце;

2) перан. выказваць крайнюю незадаволенасць, пратэставаць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гекато́мба

(гр. hekatombe)

1) ахвярапрынашэнне ў Стараж. Грэцыі (першапачаткова са 100 быкоў);

2) перан. вялізныя ахвяры вайны, тэрору, эпідэміі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

і́дал

(гр. eidolon = малюнак, падабенства)

1) фігура, статуя, якой пакланяліся язычнікі як богу;

2) перан. прадмет абажання або нізкапаклонства.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

касава́ць

(польск. kasować, ад лац. cassare)

1) закрэсліваць, выкрэсліваць што-н.;

2) перан. адмяняць што-н. (напр. к. кантракт).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ке́лля

(с.-гр. kella, ад гр. kellion)

1) пакой манаха (манашкі) у манастыры;

2) перан. невялікі пакой адзінокага чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

перл

(фр. perle, ад лац. pema)

1) жэмчуг;

2) перан. што-н. выдатнае па сваіх якасцях (напр. перлы красамоўства).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

прало́г

(лац. prologus, ад гр. prologos)

1) уступная частка літаратурнага або музычнага твора;

2) перан. уступ, пачатак чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эмбрыяна́льны

(ад эмбрыён)

1) які мае адносіны да эмбрыёна; зародкавы;

2) перан. які знаходзіцца ў самым пачатку свайго развіцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

плы́сці і плыць, плыву́, плыве́ш, плыве́; плывём, плывяце́, плыву́ць; плыў, плыла́, -ло́; плыві́; незак.

1. Перамяшчацца па паверхні вады або ў вадзе.

Лодка плыла супраць цячэння.

2. Ехаць на судне ці на іншым плывучым сродку.

П. на параходзе.

3. перан. Плаўна рухацца або плаўна распаўсюджвацца.

Месяц плыве па небе.

Над вёскай плыў водар садовай квецені.

Над рэчкай плыла знаёмая мелодыя.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Праходзіць перад вачамі рухомымі кругамі (пры паўпрытомным стане).

Перад вачамі плылі зялёныя кругі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Праходзіць, мінаць.

Плыла позняя вераснёвая ноч.

◊

Плысці па цячэнні — не супраціўляцца абставінам; прыстасоўвацца.

Плысці (плыць) у рукі (разм.) — пра тое, што лёгка дастаецца каму-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)