цы́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і цыркаць (у 4 знач.). На копы [агуркі] лічылі, не тое што зараз кілаграмамі цыркаюцца. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГУ́ГА (Hugo) Густаў
(1764—1844),
нямецкі юрыст, заснавальнік гістарычнай школы права. Праф. Гётынгенскага ун-та. Аўтар шэрагу навук. прац па праве. Першы абвясціў ідэю самабытнага развіцця права і супастаўляў яго з развіццём мовы і нораваў народа. Задачай права лічыў зацвярджэнне пэўнага і трывалага парадку ў краіне, абараняў непарушнасць усякага станоўчага права. Гал. довадам захавання права лічыў тое, што яно ўжо існуе і што «людзі да яго прывыклі». Сваё вучэнне называў філасофіяй станоўчага права.
т. 5, с. 518
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
чоп, ‑а, м.
1. Тое, што і чан. Наліць вады ў чоп.
2. Разм. Тое, чым затыкаюць шчыліну, адтуліну ў бочцы ці якой‑н. іншай пасудзіне; затычка. [Халімон:] — То я барыла тое рукамі ашчаперыў, чоп выняў, губамі да дзіркі прыпаў. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́дитьII несов.
1. (налаживать) ла́дзіць, нала́джваць; (чинить) пра́віць;
2. (намереваться) разг. ме́рыцца, наме́рвацца; збіра́цца;
3. (норовить) разг. патрапля́ць у лад; (стараться) стара́цца;
4. (твердить) разг. дзяўбці́;
◊
ла́дить одно́ и то́ же дзяўбці́ адно́ і то́е ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лупе́ж ’рабунак, грабеж’ (Гарэц., Дразд.), лупе́жыць купіць скуру, жорстка караць’, ’абдзіраць, браць хабар, вялікія працэнты’, лупе́жнік ’хабарнік, абірала’ (Нас.), смал. лупе́жить ’лупцаваць’, ст.-бел. лꙋпежь ’тс’, лупежники ’ліхвяры, хабарнікі’ (XVI ст.). Укр. лупі́ж, рус. лупёж, ст.-рус. лупежь; польск. łupież, чэш. loupež, славен. lupež, серб.-харв. лу́пеж, ц.-слав. лупежь. Прасл. lupežь ’лупленне кары, скурыў ’тое, што аблуплена, абадрана, што злушчылася’ > ’тое, што нарабавана’ (Слаўскі, 5, 335–337). Да луп 2 (гл.). Аб суфіксе ‑еж гл. Сцяцко (Афікс. наз., 85).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перажы́так ’тое, што захавалася ад мінулага і не адпавядае сучасным нормам’ (ТСБМ), перажы́тасць ’перажытак’ (Яруш.), перажы́так і перажы́ткі ’перажыванне, тое, што ў жыцці давялося перажыць’ (валож., Жыв. сл.), перажы́ткі ’хваляванне, турботы’ (паст., Сл. ПЗБ), перажы́ты, перажыву́шчы ’той, хто вельмі хвалюецца’ (маст., ашм., паст., Сл. ПЗБ), перэжы́тка ’перажыванне’, перэжы́точно ’цяжка, хвалююча’ (ТС). Укр. пере́жи́ток, рус. пережи́ток ’переживания’, польск. przeżytek ’перажытак’, чэш. přežitek, славац. prežitok ’тс’, prežitosť ’устарэласць’. Прасл. *per‑žit‑ъkъ ’перажыванні, якія прыйшлося перажыць у жыцці’, пазней — ’перажытак’. Да пера- і жыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дурні́ла, -ы, Д -у, Т -ам, М -е, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ні́л (разм., лаянк.).
Тое, што і дурань (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недаме́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.
1. Тое, што не мае належнага або нармальнага памеру.
2. Абутак і вопратка большага памеру, чым дзіцячы, і меншага, чым дарослы (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзе́я, -і, мн. -і, падзе́й, ж.
Тое, што адбылося, тая ці іншая значная з’ява, факт грамадскага, асабістага жыцця.
Гістарычная п.
Сямейная п.
Міжнародныя падзеі.
|| прым. падзе́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́шак, -шку, мн. -шкі, -шкаў, м.
Што-н. лішняе, тое, што перавышае якую-н. норму, меру.
Л. хлеба.
Праца акупілася з лішкам.
◊
З лішкам — зверх якой-н. нормы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)